Tác động của M&A đến doanh nghiệp và nhân sự: Góc nhìn từ thị trường Việt Nam

Tổng quan về M&A tại Việt Nam

Hoạt động mua bán và sáp nhập doanh nghiệp (M&A) tại Việt Nam đang gia tăng mạnh mẽ trong bối cảnh nền kinh tế Việt Nam ngày càng hội nhập với quốc tế. Các thương vụ M&A không chỉ mang lại cơ hội lớn cho doanh nghiệp trong việc mở rộng thị trường, tối ưu hóa tài sản, mà còn giúp các nhà đầu tư nước ngoài dễ dàng tiếp cận thị trường Việt Nam. Tuy nhiên, quá trình M&A không chỉ dừng lại ở khía cạnh tài chính và chiến lược kinh doanh, mà còn ảnh hưởng sâu sắc đến nhân sự của doanh nghiệp, bao gồm ban lãnh đạo và người lao động. 

Trong một thương vụ M&A, doanh nghiệp bị mua lại phải đối mặt với những thay đổi lớn trong cấu trúc tổ chức, văn hóa doanh nghiệp, và đặc biệt là quyền lợi của người lao động. Những thay đổi này có thể là cơ hội để phát triển, nhưng cũng mang lại nhiều rủi ro nếu không được xử lý đúng cách. Do đó, việc hiểu rõ các tác động của M&A đến doanh nghiệp và nhân sự là vô cùng quan trọng. 

Ảnh hưởng của mối quan hệ giữa bên mua và bên bán

Một trong những yếu tố quan trọng quyết định đến số phận của doanh nghiệp sau thương vụ M&A là mối quan hệ giữa bên mua và bên bán. Mối quan hệ này không chỉ ảnh hưởng đến quá trình đàm phán mà còn quyết định đến việc xử lý nhân sự sau khi thương vụ được hoàn tất. 

Nếu mối quan hệ giữa hai bên là tích cực và có sự hợp tác, quá trình chuyển đổi sẽ diễn ra thuận lợi hơn, giúp doanh nghiệp duy trì ổn định hoạt động. Ngược lại, nếu hai bên không có sự đồng thuận về chiến lược phát triển sau M&A, sự xung đột có thể dẫn đến những quyết định cắt giảm nhân sự hoặc tái cấu trúc toàn diện, gây xáo trộn cho tổ chức. 

Thông thường, các thương vụ M&A tại Việt Nam có thể phân loại thành hai dạng chính: mua lại giữa các doanh nghiệp trong nước và mua lại từ nhà đầu tư nước ngoài. Mỗi dạng đều có những thách thức và cơ hội riêng, đặc biệt là trong việc duy trì mối quan hệ tốt đẹp giữa hai bên và xử lý vấn đề nhân sự một cách hài hòa. 

Thách thức khi bị mua lại bởi doanh nghiệp nước ngoài

Trong những năm gần đây, xu hướng mua lại doanh nghiệp Việt Nam bởi các công ty nước ngoài ngày càng tăng cao, đặc biệt từ các nhà đầu tư đến từ Nhật Bản, Hàn Quốc, và Singapore. Những thương vụ này mang lại nguồn vốn lớn, giúp doanh nghiệp mở rộng quy mô và phát triển, nhưng cũng đặt ra nhiều thách thức về văn hóa và ngôn ngữ. 

1. Rào cản văn hóa và ngôn ngữ

Khi một doanh nghiệp bị mua lại bởi đối tác nước ngoài, một trong những thách thức đầu tiên mà nhân sự phải đối mặt là sự khác biệt về văn hóa doanh nghiệp. Các doanh nghiệp phương Tây thường có cách tiếp cận quản lý, giao tiếp và xử lý công việc khác biệt so với văn hóa Á Đông. Điều này có thể dẫn đến xung đột trong cách làm việc hàng ngày, gây áp lực tâm lý cho nhân sự. 

Bên cạnh đó, ngôn ngữ cũng là một trở ngại lớn. Tiếng Anh thường trở thành ngôn ngữ làm việc chính trong những thương vụ M&A với đối tác nước ngoài, đặc biệt là với các công ty đa quốc gia. Những nhân viên không có khả năng giao tiếp tốt bằng tiếng Anh có thể cảm thấy bị cô lập hoặc bị đánh giá thấp, từ đó dẫn đến sự bất mãn trong công việc. 

2. Thay đổi trong chính sách nhân sự

Các doanh nghiệp nước ngoài thường áp dụng các tiêu chuẩn quản lý khác biệt, đặc biệt là trong việc đánh giá nhân sự và quản lý hiệu suất. Trong nhiều trường hợp, chế độ lương thưởng và thăng tiến được quyết định dựa trên hiệu suất làm việc và khả năng đóng góp thực tế của nhân viên. Điều này có thể khác biệt so với cách đánh giá dựa trên thâm niên và mối quan hệ trong nhiều doanh nghiệp Việt Nam. 

Ngoài ra, việc thay đổi chính sách nhân sự có thể dẫn đến sự cắt giảm hoặc tái cấu trúc nhân sự. Các công ty nước ngoài thường có xu hướng tinh giản bộ máy, loại bỏ các vị trí thừa thãi, hoặc yêu cầu nhân viên phải nâng cao trình độ chuyên môn và ngoại ngữ để đáp ứng yêu cầu công việc mới. Điều này có thể gây ra áp lực cho người lao động, đặc biệt là những người đã gắn bó lâu dài với doanh nghiệp. 

Các giải pháp bảo vệ quyền lợi của người lao động

1. Vai trò của ban lãnh đạo trong việc bảo vệ nhân sự

Ban lãnh đạo của doanh nghiệp có vai trò quan trọng trong việc đảm bảo quyền lợi cho nhân sự trong quá trình M&A. Một số bước mà ban lãnh đạo cần thực hiện bao gồm thương lượng rõ ràng các điều khoản về nhân sự trong hợp đồng M&A, xây dựng kế hoạch chuyển đổi chi tiết và đảm bảo rằng quá trình này được diễn ra một cách minh bạch, có sự tham gia của tất cả các bên liên quan. 

Bên cạnh đó, việc xây dựng lộ trình phát triển cho nhân viên sau M&A cũng là một yếu tố quan trọng. Ban lãnh đạo cần có kế hoạch hỗ trợ nhân viên trong việc thích nghi với văn hóa mới, đào tạo lại nếu cần thiết, và đảm bảo rằng không có sự phân biệt đối xử trong quá trình tái cấu trúc. 

2. Nâng cao năng lực của người lao động

Để đối phó với những thách thức mà quá trình M&A mang lại, người lao động cần chủ động trong việc nâng cao năng lực chuyên môn và kỹ năng mềm, đặc biệt là kỹ năng ngoại ngữ. Việc nắm vững ngôn ngữ và hiểu biết văn hóa của công ty mới sẽ giúp người lao động dễ dàng thích nghi và duy trì được vị trí của mình. 

Ngoài ra, việc tìm hiểu về quyền lợi lao động theo quy định pháp luật cũng là một yếu tố quan trọng giúp người lao động bảo vệ quyền lợi của mình trong quá trình tái cấu trúc. 

Vai trò của đơn vị tư vấn M&A

Trong bối cảnh M&A trở thành xu hướng ngày càng phát triển tại Việt Nam, các đơn vị tư vấn M&A đóng vai trò then chốt trong việc đảm bảo sự thành công của các thương vụ này. Những đơn vị tư vấn chuyên nghiệp không chỉ giúp doanh nghiệp hiểu rõ hơn về quá trình M&A mà còn hỗ trợ đánh giá các rủi ro, tạo điều kiện cho các bên liên quan đưa ra quyết định chính xác và hiệu quả. Đặc biệt, họ đóng vai trò trung gian trong việc thương lượng, giúp bảo vệ quyền lợi của doanh nghiệp và nhân sự sau M&A. 

ONE-VALUE là một trong những công ty tư vấn M&A hàng đầu tại Việt Nam, với nhiều năm kinh nghiệm trong việc hỗ trợ các doanh nghiệp Nhật Bản và Việt Nam thực hiện các thương vụ mua bán và sáp nhập. Với đội ngũ chuyên gia giàu kinh nghiệm, ONE-VALUE không chỉ tư vấn về các vấn đề pháp lý, tài chính mà còn chú trọng đến các yếu tố văn hóa và nhân sự, đảm bảo quá trình chuyển đổi diễn ra suôn sẻ. Nhờ vào sự am hiểu sâu sắc về thị trường và phong cách làm việc chuyên nghiệp, ONE-VALUE đã giúp nhiều doanh nghiệp tối ưu hóa lợi ích từ các thương vụ M&A, đồng thời giữ vững sự ổn định và phát triển sau khi thương vụ hoàn tất. 

Kết luận

Hoạt động M&A mang lại nhiều cơ hội cho doanh nghiệp trong việc mở rộng quy mô và tăng cường năng lực cạnh tranh. Tuy nhiên, M&A cũng đặt ra nhiều thách thức, đặc biệt là về vấn đề nhân sự. Ban lãnh đạo và người lao động cần có sự chuẩn bị kỹ lưỡng, từ việc nâng cao năng lực cá nhân cho đến tìm kiếm sự hỗ trợ từ các đơn vị tư vấn chuyên nghiệp. 

Trong bối cảnh hội nhập toàn cầu, các thương vụ M&A tại Việt Nam sẽ tiếp tục gia tăng và đóng góp tích cực vào sự phát triển của nền kinh tế. Tuy nhiên, để đạt được thành công, cần có sự hợp tác chặt chẽ giữa các bên liên quan và đảm bảo rằng quá trình chuyển đổi được thực hiện một cách minh bạch, tôn trọng quyền lợi của tất cả các bên. Việc xử lý tốt các vấn đề về nhân sự trong M&A sẽ giúp doanh nghiệp không chỉ giữ được sự ổn định mà còn tạo điều kiện để phát triển bền vững trong tương lai.