Trong giai đoạn 2024–2025, hoạt động M&A tại Việt Nam và thế giới tăng mạnh, kéo theo yêu cầu ngày càng cao về quản trị. Việc sáp nhập không chỉ là bài toán tài chính mà còn là câu chuyện kết hợp văn hóa, hệ thống và con người. Một nghiên cứu của Harvard Business Review cho biết 70–90 % các thương vụ thất bại do tích hợp kém Để giảm thiểu rủi ro và tối ưu giá trị, các doanh nghiệp cần những phương pháp quản lý sáng tạo, tận dụng dữ liệu và công nghệ.
ONE‑VALUE giới thiệu 5 cách tiếp cận giúp nhà quản lý, CFO và đội ngũ M&A nâng cao hiệu quả ngay từ khâu chuẩn bị.
Mục lục
Xu hướng mới trong quản lý M&A
Sự bùng nổ của công nghệ số và big data tạo điều kiện để các doanh nghiệp ứng dụng các công cụ phân tích và tự động hóa trong quy trình M&A. Theo bài viết trên ONE‑VALUE về cách tiếp cận sáng tạo, các nhóm tài chính và kế toán ngày càng phải xử lý khối lượng giao dịch lớn và phức tạp, đòi hỏi quy trình quản lý linh hoạt và sáng tạo. Việc sử dụng mô phỏng “what‑if”, đánh giá rủi ro tự động, hợp nhất quy trình kế toán và dữ liệu proforma chính là nền tảng giúp cải thiện chất lượng quyết định và tiết kiệm thời gian.
Phương pháp 1: Kịch bản “what‑if” và phân tích dữ liệu
Một trong những bước quan trọng trước khi tiến hành M&A là mô phỏng nhiều kịch bản khác nhau để đánh giá tác động của thương vụ. Công cụ lập kế hoạch tài chính như Planful cho phép doanh nghiệp tạo các mô hình “what‑if” bằng cách thay đổi các biến số (doanh thu, chi phí, lãi suất) và xem ảnh hưởng tới dòng tiền và lợi nhuận. Nhờ đó, doanh nghiệp có thể nhận diện những kịch bản rủi ro cao và chuẩn bị phương án ứng phó. Khi kết hợp phân tích dữ liệu lớn và AI, các kịch bản này trở nên chính xác hơn, hỗ trợ nhà quản lý ra quyết định nhanh chóng.
Phương pháp 2: Tự động đánh giá rủi ro và kiểm soát tuân thủ
Rủi ro tài chính và pháp lý luôn tồn tại trong quá trình M&A. Để giảm thiểu, các doanh nghiệp nên sử dụng phần mềm tự động đánh giá rủi ro như FloQast – công cụ giúp soát xét chứng từ, theo dõi tiến độ kiểm toán và phát hiện bất thường. Bài viết trên ONE‑VALUE nhấn mạnh tầm quan trọng của việc thực hiện thẩm định kỹ lưỡng và đánh giá ESG (môi trường, xã hội, quản trị) để đảm bảo thương vụ bền vững. Việc tự động hóa các bước kiểm tra giúp giảm khối lượng công việc thủ công, tăng tính chính xác và rút ngắn thời gian.
Phương pháp 3: Hợp nhất và chuẩn hóa quy trình kế toán
Trong thương vụ sáp nhập, việc hai hệ thống kế toán không đồng nhất có thể gây ra sai lệch số liệu và tốn kém thời gian. Do đó, ngay từ giai đoạn chuẩn bị, doanh nghiệp cần xây dựng kế hoạch hợp nhất hệ thống kế toán, chuẩn hóa quy trình và áp dụng công nghệ điện toán đám mây. Điều này bao gồm việc thống nhất quy chuẩn báo cáo, hệ thống tài khoản, quy trình kiểm soát nội bộ và đồng bộ phần mềm ERP. Khi dữ liệu tài chính được thu thập và xử lý trên một nền tảng chung, các phân tích như dự báo dòng tiền, khả năng sinh lời và nợ sẽ chính xác hơn.
Phương pháp 4: Phân tích dữ liệu proforma và đo lường hiệu quả
Dữ liệu proforma là báo cáo tài chính giả định sau khi sáp nhập, cho phép nhà quản lý hình dung kết quả hoạt động như một công ty hợp nhất. Việc xây dựng và phân tích proforma giúp doanh nghiệp đánh giá các chỉ số như doanh thu cộng gộp, biên lợi nhuận, EBITDA và chi phí tích hợp. Theo case study Amazon mua lại Zappos, các cố vấn tài chính đã sử dụng nhiều phương pháp định giá (so sánh thị trường, chiết khấu dòng tiền, phân tích giao dịch tiền lệ) để ước tính giá trị. Tương tự, doanh nghiệp cần đánh giá hiệu quả sáp nhập bằng các kịch bản proforma khác nhau để lựa chọn thời điểm tối ưu.
Phương pháp 5: Tích hợp kế hoạch sau sáp nhập
Sau khi thương vụ hoàn tất, quá trình tích hợp hậu M&A (PMI) quyết định phần lớn thành công dài hạn. Bài viết trên ONE‑VALUE nêu rõ tầm quan trọng của PMI và các mô hình tích hợp như preservation, holding, symbiosis và absorption. Sự kết nối giữa các sáng kiến đã lên kế hoạch trước và sau sáp nhập cần được lồng ghép ngay từ đầu. Các doanh nghiệp nên thiết lập văn phòng tích hợp với đại diện từ cả hai bên, xây dựng lộ trình rõ ràng và ưu tiên những sáng kiến mang lại giá trị cao nhất. Sử dụng công cụ quản lý dự án và e‑runbook sẽ giúp theo dõi hàng trăm hạng mục công việc và đảm bảo mọi bộ phận đều phối hợp nhịp nhàng.
Ví dụ ứng dụng tại Việt Nam
Tại Việt Nam, một số doanh nghiệp đã bắt đầu áp dụng cách tiếp cận sáng tạo trong quản lý M&A. Ví dụ, một công ty công nghệ Việt mua lại doanh nghiệp phần mềm Nhật đã sử dụng mô hình “what‑if” để xác định mức giá hợp lý, đồng thời triển khai hệ thống ERP mới ngay sau khi ký kết. Trong một thương vụ khác trong lĩnh vực thực phẩm, doanh nghiệp đã ứng dụng FloQast để kiểm soát quy trình đóng sổ và đánh giá rủi ro tài chính. Kết quả cho thấy thời gian tích hợp rút ngắn 30 %, chi phí tư vấn giảm và bộ máy vận hành ổn định hơn. Những bài học này chứng minh rằng đầu tư vào công nghệ và quy trình sáng tạo sẽ mang lại lợi ích lâu dài.
Lợi ích khi áp dụng các phương pháp sáng tạo
Việc áp dụng năm phương pháp trên đem lại nhiều lợi ích: (1) giảm thiểu rủi ro tài chính và pháp lý nhờ đánh giá toàn diện, (2) nâng cao chất lượng dự báo và định giá, giúp tránh định giá sai, (3) tối ưu hóa hiệu quả vận hành thông qua chuẩn hóa quy trình kế toán và báo cáo, (4) gia tăng khả năng phối hợp giữa các bộ phận, giúp quá trình tích hợp diễn ra suôn sẻ, (5) tạo sự linh hoạt để thích ứng với biến động thị trường, đồng thời nâng cao giá trị thương hiệu trong mắt nhà đầu tư và đối tác.
Kết luận và khuyến nghị
Quản lý M&A đòi hỏi sự kết hợp giữa kiến thức chuyên môn, kinh nghiệm và công cụ hiện đại. 5 phương pháp sáng tạo nêu trên cung cấp khung tham chiếu thực tiễn để doanh nghiệp chủ động chuẩn bị và điều hành thương vụ hiệu quả.
ONE‑VALUE khuyến nghị các doanh nghiệp:
(i) xây dựng đội ngũ tích hợp ngay từ giai đoạn đàm phán,
(ii) đầu tư vào nền tảng công nghệ phù hợp,
(iii) đặt con người và văn hóa doanh nghiệp làm trung tâm trong mọi quyết định.
Quý doanh nghiệp quan tâm tới dịch vụ tư vấn M&A, thẩm định và hỗ trợ tích hợp có thể liên hệ ONE‑VALUE để được hỗ trợ chuyên sâu.
