Giảm thiểu rủi ro trong các thương vụ M&A

Mua bán và sáp nhập doanh nghiệp (M&A) là một chiến lược phổ biến để các công ty mở rộng quy mô, tiếp cận thị trường mới, và tận dụng các cơ hội tăng trưởng. Tuy nhiên, các thương vụ này cũng mang lại nhiều rủi ro tài chính có thể gây ảnh hưởng tiêu cực đến cả bên mua lẫn bên bán. Vì vậy, việc hiểu rõ và áp dụng các biện pháp giảm thiểu rủi ro là yếu tố quan trọng để đảm bảo thành công của giao dịch.

Thẩm định tài sản kỹ lưỡng

Một trong những bước quan trọng nhất trong quá trình M&A là tiến hành thẩm định tài sản. Việc này không chỉ giúp đánh giá chính xác giá trị của công ty mục tiêu mà còn giúp nhận diện các tài sản có chất lượng thấp hoặc không hiệu quả. Thẩm định kỹ lưỡng sẽ giúp doanh nghiệp hiểu rõ tình hình tài chính hiện tại và các yếu tố có thể ảnh hưởng đến sức khỏe tài chính sau giao dịch. 

Tích hợp yếu tố ESG vào thẩm định

Yếu tố Môi trường, Xã hội, và Quản trị (ESG) ngày càng trở nên quan trọng trong các giao dịch M&A. Việc xem xét ESG không chỉ giúp giảm thiểu rủi ro liên quan đến pháp lý hoặc đạo đức, mà còn tạo giá trị bền vững cho doanh nghiệp. Các công ty có thể tiến hành đánh giá “ESG fairness” để đảm bảo rằng mọi rủi ro tiềm ẩn được xác định và có kế hoạch xử lý. 

Tại Việt Nam, một số ví dụ nổi bật cho thấy tầm quan trọng của ESG trong các thương vụ M&A bao gồm: 

• Công ty Cổ phần Sữa Việt Nam (Vinamilk): Khi thực hiện M&A với các đối tác nước ngoài, Vinamilk đã chú trọng đến các tiêu chí ESG, như việc sử dụng nguyên liệu thân thiện với môi trường và đảm bảo các tiêu chuẩn lao động quốc tế trong chuỗi cung ứng. 

• Tập đoàn Masan: Trong thương vụ sáp nhập với VinCommerce, Masan đã nhấn mạnh cam kết phát triển bền vững thông qua việc cải thiện hệ thống phân phối xanh và đầu tư vào các giải pháp tiết kiệm năng lượng tại chuỗi siêu thị WinMart. 

• Tập đoàn NovaGroup: NovaGroup đã chú trọng vào các tiêu chí ESG trong quá trình mở rộng danh mục đầu tư bất động sản, đảm bảo phát triển các dự án đô thị sinh thái và tuân thủ các quy định bảo vệ môi trường. 

Những ví dụ này cho thấy rằng việc tích hợp ESG vào chiến lược M&A không chỉ giúp giảm thiểu rủi ro mà còn tăng cường uy tín thương hiệu và tạo ra giá trị lâu dài cho doanh nghiệp.  

Xây dựng kế hoạch tích hợp chi tiết

Một kế hoạch tích hợp chi tiết giúp đảm bảo rằng các quy trình, hệ thống và đội ngũ nhân sự của hai công ty sẽ được hợp nhất một cách hiệu quả. Nếu không có kế hoạch rõ ràng, doanh nghiệp dễ gặp phải tình trạng dư thừa nhân sự, quy trình không đồng bộ, hoặc thậm chí mất khách hàng. Việc chuẩn bị trước và thực hiện theo từng giai đoạn là chìa khóa để tối đa hóa lợi ích của giao dịch. 

Đánh giá phù hợp về văn hóa doanh nghiệp

Rủi ro văn hóa thường bị đánh giá thấp trong các thương vụ M&A, nhưng đây lại là nguyên nhân hàng đầu dẫn đến thất bại. Một sự khác biệt lớn về văn hóa giữa hai công ty có thể làm giảm hiệu quả hoạt động và gây ra sự bất mãn trong nội bộ. Do đó, doanh nghiệp cần đánh giá sự tương thích về văn hóa ngay từ đầu và đưa ra các biện pháp giải quyết xung đột. 

Xem xét các khoản nợ tiềm ẩn

Khi mua lại một công ty, bên mua có thể phải gánh thêm các khoản nợ tiềm ẩn mà trước đó không được công khai. Những khoản nợ này có thể liên quan đến kiện tụng, khiếu nại từ nhà cung cấp, hoặc các cam kết tài chính chưa được thực hiện. Để giảm thiểu rủi ro, các doanh nghiệp nên sử dụng bảo hiểm đại diện và bảo đảm (RWI) hoặc nhờ đến sự hỗ trợ từ các chuyên gia pháp lý. 

Dự trù chi phí và thời gian

Một sai lầm phổ biến trong các thương vụ M&A là đánh giá thấp chi phí và thời gian cần thiết để tích hợp hai công ty. Việc tích hợp đòi hỏi nguồn lực đáng kể từ nhân sự, công nghệ, và văn hóa doanh nghiệp. Doanh nghiệp cần lập ngân sách chi tiết và có kế hoạch dự phòng để đảm bảo tiến trình diễn ra suôn sẻ. 

Quản lý dòng tiền hiệu quả

Sau khi giao dịch được hoàn tất, quản lý dòng tiền ngay lập tức là yếu tố then chốt để tránh những bất ngờ tài chính. Doanh nghiệp nên kiểm soát chặt chẽ các giao dịch ngân hàng, quản lý mối quan hệ với nhà cung cấp, và duy trì sự cân đối trong cấu trúc vốn để giảm thiểu rủi ro thanh khoản. 

Thành lập đội ngũ tích hợp

Một đội ngũ tích hợp đa chức năng bao gồm các chuyên gia từ các bộ phận pháp lý, tài chính, kinh doanh, công nghệ thông tin và nhân sự sẽ giúp theo dõi toàn diện mọi khía cạnh của giao dịch. Nhóm này sẽ đảm bảo rằng tất cả các yếu tố từ quy trình đến hệ thống đều hoạt động hài hòa, tránh các chi phí ẩn do sự chồng chéo hoặc trùng lặp. 

Tuân thủ quy định pháp lý

Rủi ro pháp lý là một trong những yếu tố có thể làm tăng đáng kể chi phí hoặc thậm chí dẫn đến hủy bỏ giao dịch. Doanh nghiệp cần tiến hành đánh giá tuân thủ kỹ lưỡng, tham vấn ý kiến của cố vấn pháp lý và duy trì liên lạc với các cơ quan quản lý để xử lý mọi vấn đề phát sinh kịp thời. 

Phân tích tài chính hậu sáp nhập

Một phân tích tài chính hậu sáp nhập sẽ giúp doanh nghiệp xác định chi phí tích hợp phát sinh, đánh giá hiệu quả của quá trình sáp nhập và điều chỉnh chiến lược để đạt được lợi ích kinh tế tối đa. Đây là một bước không thể thiếu để đảm bảo giá trị lâu dài cho thương vụ.Ví dụ, tại Việt Nam, thương vụ giữa Ngân hàng Techcombank và Công ty Tài chính TNHH MTV Kỹ Thương (Techcom Finance) đã cho thấy tầm quan trọng của phân tích tài chính hậu sáp nhập. Sau khi hoàn tất, Techcombank đã tiến hành đánh giá chi tiết để tối ưu hóa hoạt động tài chính, đảm bảo hiệu quả trong quản lý dòng tiền và gia tăng giá trị cổ đông. Tương tự, thương vụ giữa Masan Group và Masan MEATLife cũng áp dụng phân tích này để đồng bộ hóa chi phí và gia tăng lợi ích kinh tế. 

Kết luận

M&A mang lại nhiều cơ hội tăng trưởng nhưng cũng đi kèm với không ít rủi ro tài chính. Để thành công, doanh nghiệp cần thực hiện thẩm định chi tiết, xây dựng kế hoạch tích hợp rõ ràng, quản lý rủi ro một cách toàn diện, và luôn duy trì sự linh hoạt để thích ứng với các tình huống phát sinh. Bằng cách áp dụng các biện pháp trên, các công ty sẽ tăng khả năng đạt được mục tiêu chiến lược và tối đa hóa giá trị từ các thương vụ M&A. Bài viết này được lấy cảm hứng và phát triển dựa trên nội dung từ “20 Ways To Mitigate M&A Financial Risks” của Forbes, đồng thời kết hợp với kinh nghiệm thực tiễn tại ONE-VALUE.  

Là công ty tư vấn M&A hàng đầu tại Việt Nam, ONE-VALUE chuyên cung cấp các giải pháp toàn diện từ thẩm định tài sản, xây dựng chiến lược tích hợp, đến tối ưu hóa giá trị hậu sáp nhập. Với đội ngũ chuyên gia giàu kinh nghiệm, ONE-VALUE cam kết đồng hành cùng doanh nghiệp để đạt được thành công bền vững trong mỗi thương vụ.