Nghịch lý M&A: Khi công ty thua lỗ vẫn “đắt như tôm tươi” ngược lại các doanh nghiệp lãi lớn lại “ế ẩm”

Trong gần 10 năm làm việc trong lĩnh vực M&A tại ONE VALUE, chúng tôi đã chứng kiến nhiều trường hợp khiến cả những chuyên gia dày dạn kinh nghiệm cũng phải ngỡ ngàng. Có những công ty đang thua lỗ nặng nhưng lại được mua với giá “trên trời”, trong khi những doanh nghiệp có lợi nhuận ổn định lại khó tìm được người mua. Đây không phải là những trường hợp cá biệt, mà là những hiện tượng thường xuyên xảy ra trong thế giới M&A. Hôm nay, chúng tôi sẽ chia sẻ những kinh nghiệm thực tế để giúp bạn hiểu rõ hơn về nghịch lý này.

Khi công ty thua lỗ vẫn “đắt như tôm tươi”

Trong một dự án gần đây, ONE VALUE đã tư vấn cho một startup công nghệ đang lỗ hàng chục tỷ đồng mỗi năm. Thoạt nhìn, ai cũng nghĩ đây là một “con tàu đắm”. Tuy nhiên, chúng tôi đã giúp họ tìm được nhà đầu tư chiến lược và bán công ty với giá gấp 20 lần doanh thu! Vậy bí quyết nằm ở đâu?

1. Tiềm năng thị trường là chìa khóa

Startup này đang hoạt động trong lĩnh vực fintech, một thị trường đang phát triển nóng tại Việt Nam. Mặc dù đang lỗ, nhưng họ đã xây dựng được một nền tảng công nghệ độc đáo và có base khách hàng lớn. Nhà đầu tư nhìn thấy tiềm năng tăng trưởng trong tương lai, chứ không chỉ nhìn vào con số lỗ hiện tại.

Khi định giá một công ty, đừng chỉ nhìn vào báo cáo tài chính. Hãy đánh giá tiềm năng thị trường và vị thế cạnh tranh của doanh nghiệp.

2. Synergy là yếu tố quyết định

Lấy ví dụ của một công ty mua lại là một tập đoàn tài chính lớn, họ nhận thấy rằng nếu kết hợp nền tảng công nghệ của startup với hệ thống khách hàng và nguồn lực tài chính của mình, họ có thể tạo ra một “cú nhảy vọt” trong thị phần. Giá trị synergy này lớn hơn nhiều so với khoản lỗ hiện tại của startup.

Bài học: Trong M&A, 1 + 1 có thể lớn hơn 2. Hãy tìm kiếm những nhà đầu tư có thể tạo ra synergy lớn với doanh nghiệp của bạn.

3. Đội ngũ nhân sự là tài sản quý giá

Mặc dù công ty đang lỗ, nhưng họ có một đội ngũ kỹ sư phần mềm tài năng. Trong bối cảnh khan hiếm nhân lực IT, việc mua lại công ty này giúp nhà đầu tư có ngay một đội ngũ chất lượng cao, thay vì phải mất hàng năm để xây dựng.

Bài học: Đừng quên đánh giá giá trị của nguồn nhân lực trong quá trình M&A. 

4. Và cuối cùng là các công ty Startup sẽ có giả cả phù hợp để đầu tư hơn

Thông thường trên thị trường, các startup thường yêu cầu vốn đầu tư ban đầu thấp hơn so với các công ty lớn, điều này làm cho chúng trở thành lựa chọn hấp dẫn cho các nhà đầu tư. Bên cạnh đó, với mô hình kinh doanh hiệu quả, startup có thể đạt được lợi nhuận nhanh chóng, giúp nhà đầu tư thu hồi vốn sớm hơn so với các doanh nghiệp lớn.

Bài học : Đôi lúc những thứ nhỏ bé có thể tạo ra những điều vĩ đại

Khi doanh nghiệp lãi lớn lại “ế ẩm”

Ngược lại, chúng tôi cũng từng tư vấn cho một công ty sản xuất có lợi nhuận ổn định nhưng lại gặp khó khăn trong việc tìm nhà đầu tư. Tại sao lại có nghịch lý này?

1. Rủi ro tuân thủ và pháp lý

Qua quá trình thẩm định, chúng tôi phát hiện công ty này có một số vấn đề về tuân thủ pháp luật lao động và môi trường. Mặc dù những vấn đề này chưa ảnh hưởng đến lợi nhuận hiện tại, nhưng chúng tiềm ẩn rủi ro lớn trong tương lai. Các nhà đầu tư đều e ngại về những “quả bom nổ chậm” này. Bên cạnh đó, khi gia nhập vào M&A , khối lượng pháp lý đồ sộ của các doanh nghiệp lớn có thể là một trờ ngại khiến cho quá trình thẩm định gặp nhiều phức tạp hơn.

Bài học: Hãy chú ý đến việc tuân thủ pháp luật và quản trị rủi ro, ngay cả khi doanh nghiệp đang làm ăn tốt.

2. Phụ thuộc vào cá nhân

Công ty này có doanh thu tốt nhờ vào mối quan hệ cá nhân của người sáng lập với một số khách hàng lớn. Các nhà đầu tư lo ngại rằng nếu người sáng lập rời đi sau thương vụ M&A, doanh thu có thể sụt giảm mạnh.

Bài học: Xây dựng một hệ thống kinh doanh bền vững, không phụ thuộc quá nhiều vào cá nhân nào. 

3. Triển vọng ngành không mấy sáng sủa

Mặc dù công ty đang có lợi nhuận tốt, nhưng họ hoạt động trong một ngành có dấu hiệu bão hòa. Các nhà đầu tư nhìn thấy rủi ro trong dài hạn và không sẵn sàng trả giá cao.

Bài học: Luôn đổi mới và tìm kiếm cơ hội tăng trưởng, ngay cả khi doanh nghiệp đang làm ăn tốt.

4. Thiếu tính linh hoạt

Các doanh nghiệp lớn thường có cấu trúc tổ chức phức tạp, điều này làm cho việc ra quyết định trở nên chậm chạp và khó khăn hơn. Ngoài ra trên thị trường, các startup có khả năng đổi mới và thích ứng nhanh chóng với thị trường, điều này làm cho doanh nghiệp lớn trở nên kém hấp dẫn hơn.

Bài học: Các doanh nghiệp nên cần phải đổi mới cấu trúc sao kịp thời và phù hợp với tình hình kinh tế chung

Bài học kinh nghiệm từ ONE – VALUE

Qua những trường hợp trên, chúng tôi rút ra một số bài học quý giá:

• Trong M&A, giá trị của một doanh nghiệp không chỉ nằm ở hiện tại mà còn ở tương lai. Hãy luôn đặt câu hỏi: Doanh nghiệp này sẽ ra sao trong 5-10 năm tới?
• Một thương vụ M&A thành công không chỉ dựa vào số liệu tài chính. Sự phù hợp về chiến lược, văn hóa và tầm nhìn giữa bên mua và bên bán cũng quan trọng không kém.
• Trong quá trình tư vấn M&A, chúng tôi luôn khuyến khích khách hàng minh bạch về mọi vấn đề, kể cả những điểm yếu. Việc này giúp xây dựng lòng tin và tránh những rủi ro pháp lý sau này.
• Một chiến lược M&A thành công bắt đầu từ việc chuẩn bị kỹ lưỡng. Hãy đầu tư thời gian để hoàn thiện hệ thống quản trị, tài chính và nhân sự trước khi bắt đầu quá trình M&A.
• Thị trường M&A rất phức tạp và luôn biến động. Việc có một đội ngũ tư vấn chuyên nghiệp như ONE VALUE bên cạnh sẽ giúp bạn navigating qua những thách thức và tận dụng tối đa cơ hội.

Kết luận

Nghịch lý trong thế giới M&A cho thấy rằng giá trị thực sự của một doanh nghiệp không chỉ nằm ở những con số trên báo cáo tài chính. Nó là sự kết hợp của nhiều yếu tố: tiềm năng tăng trưởng, vị thế cạnh tranh, nguồn nhân lực, và khả năng tạo ra synergy.

Tại ONE-VALUE, chúng tôi không chỉ đơn thuần là những nhà tư vấn M&A. Chúng tôi là những người kể chuyện, những người nhìn thấy tiềm năng ẩn giấu trong mỗi doanh nghiệp và biết cách truyền đạt câu chuyện đó đến những nhà đầu tư phù hợp. Trong thế giới đầy biến động của M&A, việc có một đối tác đáng tin cậy và giàu kinh nghiệm như ONE-VALUE sẽ giúp bạn biến những nghịch lý thành cơ hội, từ đó tối ưu hóa giá trị doanh nghiệp của mình.

Thông tin về công ty ONE-VALUE

ONE-VALUE là đơn vị tư vấn chiến lược kinh doanh, xúc tiến thương mại, đầu tư và M&A giữa doanh nghiệp Việt Nam và Quốc tế, đặc biệt là Nhật Bản. 

Dưới sự dẫn dắt của CEO Phi Hoa – người được vinh danh là gương mặt trẻ tiêu biểu dưới 40 tuổi, đại diện cho thế hệ lãnh đạo tương lai của Việt Nam và Nhật Bản nhân dịp kỷ niệm 50 năm thiết lập quan hệ ngoại giao hai nước, ONE-VALUE thành công khẳng định vị thế dẫn đầu và mở rộng hoạt động tới 10 quốc gia trên thế giới, ghi dấu ấn với hơn 50 dự án thành công cho Chính phủ Nhật Bản, hợp tác cùng 1.000 tập đoàn kinh tế lớn và được nhiều tổ chức uy tín như MLIT, MIC, MOFA, NEDO, JETRO…  tín nhiệm lựa chọn.

ONE-VALUE sở hữu đội ngũ chuyên gia tư vấn giàu kinh nghiệm, am hiểu sâu sắc về thị trường Việt Nam và Nhật Bản. Không chỉ cung cấp các giải pháp tư vấn chiến lược toàn diện, mà ONE-VALUE còn cam kết sẵn sàng chia sẻ rủi ro, đầu tư và đồng hành cùng doanh nghiệp trong quá trình triển khai.

ONE-VALUE tự hào là cầu nối tin cậy, giúp các doanh nghiệp vượt qua rào cản văn hóa và pháp lý, xây dựng mối quan hệ hợp tác bền vững và cùng nhau phát triển.