Rủi ro trong M&A: Chiến lược quản lý hiệu quả

Hoạt động mua bán và sáp nhập doanh nghiệp (M&A) luôn tiềm ẩn nhiều rủi ro cho các bên tham gia. Tuy nhiên, với chiến lược quản lý rủi ro hiệu quả, M&A vẫn là công cụ mạnh mẽ để thúc đẩy tăng trưởng và phát triển doanh nghiệp. Bài viết này sẽ phân tích các loại rủi ro chính trong M&A và đề xuất các phương pháp quản lý rủi ro hiệu quả dựa trên kinh nghiệm thực tế.

Là chuyên gia trong lĩnh vực M&A, ONE-VALUE đã đồng hành cùng nhiều doanh nghiệp vượt qua các thách thức và tối ưu hóa lợi ích từ các thương vụ M&A.

Các loại rủi ro chính trong M&A

1. Rủi ro tài chính

Rủi ro tài chính trong M&A thường liên quan đến nợ tiềm ẩn, nợ ngoài bảng cân đối kế toán và rủi ro về dòng tiền. Những rủi ro này có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến kế hoạch tài chính sau M&A và làm giảm giá trị thương vụ.

Ví dụ, một công ty mục tiêu có thể che giấu khoản nợ lớn hoặc đánh giá quá cao giá trị tài sản, dẫn đến tình trạng mua lại với giá cao hơn giá trị thực. Việc đánh giá không chính xác các yếu tố tài chính có thể khiến doanh nghiệp mua lại phải đối mặt với áp lực thanh khoản hoặc thậm chí phá sản.

Một trường hợp điển hình là thương vụ AOL mua lại Time Warner vào năm 2000, đã không thể đạt được kỳ vọng do các vấn đề tài chính không lường trước, dẫn đến lỗ hàng tỷ đô la cho AOL và sự sụt giảm giá cổ phiếu nghiêm trọng.

2. Rủi ro nhân sự

Rủi ro nhân sự là một trong những yếu tố quan trọng cần được quản lý trong quá trình M&A. Rủi ro này liên quan đến việc mất đi nhân tài chủ chốt hoặc xảy ra tình trạng nghỉ việc hàng loạt sau M&A. Điều này đặc biệt quan trọng đối với các công ty công nghệ hoặc dịch vụ, nơi giá trị doanh nghiệp phụ thuộc nhiều vào nguồn nhân lực. Sự khác biệt về văn hóa doanh nghiệp và phong cách quản lý có thể làm trầm trọng thêm vấn đề này.

Thương vụ M&A giữa Daimler-Benz và Chrysler năm 1998 là minh chứng cho những khó khăn trong việc hợp nhất nhân sự và văn hóa doanh nghiệp. Sự khác biệt lớn về phong cách làm việc và văn hóa giữa hai công ty đã dẫn đến xung đột, làm giảm hiệu quả hoạt động và cuối cùng là sự chia tách của hai công ty vào năm 2007.

3. Rủi ro pháp lý

Rủi ro pháp lý bao gồm các vấn đề như điều khoản bất lợi trong hợp đồng với đối tác, thiếu giấy phép cần thiết, hoặc vi phạm quy định pháp luật. Những rủi ro này có thể dẫn đến các vụ kiện tụng tốn kém, mất giấy phép kinh doanh, hoặc thậm chí phải hủy bỏ thương vụ M&A. Đặc biệt trong các giao dịch xuyên biên giới, rủi ro pháp lý càng trở nên phức tạp do sự khác biệt về hệ thống luật pháp giữa các quốc gia.

Vào năm 2018, Uber đã bán lại hoạt động kinh doanh tại Đông Nam Á cho Grab. Điều này đã gây ra phản ứng gay gắt từ cơ quan quản lý cạnh tranh ở một số quốc gia trong khu vực. Hậu quả là Uber và Grab phải đối mặt với các khoản phạt và những yêu cầu điều chỉnh từ phía các cơ quan này để đảm bảo cạnh tranh công bằng và bảo vệ người tiêu dùng.

4. Rủi ro quản lý

Rủi ro quản lý liên quan đến việc hợp nhất văn hóa doanh nghiệp, điều chỉnh chiến lược kinh doanh và quản lý vận hành sau M&A. Đây thường là nguyên nhân chính dẫn đến thất bại của nhiều thương vụ M&A, khi hai tổ chức không thể hòa hợp và phát huy được sức mạnh tổng hợp như kỳ vọng. Việc đánh giá quá cao hiệu ứng cộng hưởng (synergy) cũng là một rủi ro quản lý phổ biến.

Một ví dụ điển hình là thương vụ mua lại của HP đối với Autonomy năm 2011. HP đã không thể quản lý hiệu quả sự hợp nhất này, dẫn đến việc đánh giá lại giá trị của Autonomy và ghi nhận lỗ lớn.

5. Rủi ro đặc thù trong M&A xuyên biên giới

M&A xuyên biên giới đối mặt với những thách thức bổ sung do sự khác biệt về văn hóa, ngôn ngữ và phong tục. Ngoài ra, các yếu tố như thiên tai, tình hình chính trị không ổn định cũng cần được cân nhắc kỹ lưỡng. Những rủi ro này có thể ảnh hưởng đáng kể đến quá trình hợp nhất sau M&A và kết quả kinh doanh dài hạn. 

Ví dụ, khi Tata Motors của Ấn Độ mua lại thương hiệu Jaguar Land Rover từ Ford năm 2008, họ đã phải đối mặt với sự khác biệt lớn về văn hóa doanh nghiệp và thị trường. Tuy nhiên, với chiến lược quản lý rủi ro hiệu quả, Tata Motors đã biến thách thức thành cơ hội và hiện tại, Jaguar Land Rover là một trong những công ty con sinh lợi nhất của họ. 

Chiến lược quản lý rủi ro hiệu quả

1. Thẩm định chi tiết (Due Diligence)

Thẩm định chi tiết là bước đi quan trọng nhất trong quản lý rủi ro M&A. Quá trình này giúp bên mua có cái nhìn toàn diện về công ty mục tiêu, từ tình hình tài chính, pháp lý, đến các vấn đề về nhân sự, công nghệ và môi trường. Việc thực hiện thẩm định chi tiết kỹ lưỡng có thể giúp phát hiện và đánh giá các rủi ro tiềm ẩn, từ đó đưa ra các biện pháp giảm thiểu phù hợp.

2. Quá trình hợp nhất sau sáp nhập (PMI)

Việc thực hiện tốt quá trình hợp nhất sau sáp nhập (PMI) là yếu tố then chốt để đảm bảo thành công của M&A. Theo đó,các doanh nghiệp cần xây dựng một kế hoạch PMI chi tiết, bao gồm các mốc thời gian cụ thể và phân công trách nhiệm rõ ràng cho từng bộ phận. Đặc biệt, các doanh nghiệp cũng cần chú ý đến việc hợp nhất văn hóa doanh nghiệp, hệ thống quản lý và quy trình vận hành.

PMI đòi hỏi sự chuẩn bị kỹ lưỡng và sự tham gia tích cực từ các cấp lãnh đạo của cả hai bên. Việc thiết lập các đội ngũ PMI chuyên nghiệp có thể giúp quản lý hiệu quả các thay đổi và đảm bảo sự chuyển tiếp mượt mà.

3. Sử dụng chuyên gia

Việc sử dụng các chuyên gia trong quá trình M&A là điều cần thiết. Đối với bên mua, sự hỗ trợ của các chuyên gia tài chính, pháp lý và tư vấn chiến lược sẽ giúp đưa ra quyết định sáng suốt hơn. Đối với bên bán, sự tham gia của các chuyên gia môi giới M&A (FA) và chuyên gia thuế có thể giúp tối ưu hóa giá trị bán và giảm thiểu nghĩa vụ thuế.

ONE-VALUE, với đội ngũ chuyên gia giàu kinh nghiệm, đã đồng hành cùng nhiều doanh nghiệp trong các thương vụ

4. Xây dựng mối quan hệ tin cậy

Năm 2015, hai tên tuổi lớn là Lafarge của Pháp và Holcim của Thụy Sĩ đã chính thức sáp nhập. Dù gặp nhiều khó khăn trong giai đoạn đầu, hai bên đã thành công xây dựng mối quan hệ hợp tác, tin cậy, góp phần tạo nên tập đoàn xi măng hàng đầu thế giới hiện nay.

Thương vụ này là minh chứng cho tầm quan trọng của việc xây dựng mối quan hệ tin cậy giữa hai bên trong quá trình M&A. Sự cởi mở và minh bạch giúp hai bên có thể cùng nhau vượt qua những khó khăn phát sinh và đạt được mục tiêu chung. Điều này đặc biệt quan trọng trong các giao dịch xuyên biên giới, nơi sự khác biệt văn hóa có thể gây ra hiểu lầm.

Kết luận

M&A là một công cụ mạnh mẽ để thúc đẩy tăng trưởng và phát triển doanh nghiệp, nhưng cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro. Bằng cách nhận diện, đánh giá và quản lý rủi ro một cách khôn ngoan, các doanh nghiệp có thể tối đa hóa cơ hội thành công trong M&A. Chìa khóa để thành công trong M&A chính là sự chuẩn bị kỹ lưỡng, tầm nhìn chiến lược rõ ràng và khả năng thích ứng linh hoạt với những thách thức phát sinh. Khi được thực hiện đúng cách, M&A có thể mở ra những cơ hội tuyệt vời, tạo ra giá trị gia tăng đáng kể cho tất cả các bên liên quan.

ONE-VALUE tự hào là đối tác đáng tin cậy trong các thương vụ M&A, luôn sẵn sàng đồng hành cùng doanh nghiệp trong việc quản lý rủi ro và tối ưu hóa lợi ích từ mỗi giao dịch. Với kinh nghiệm và kiến thức chuyên sâu, chúng tôi cam kết mang đến các giải pháp tối ưu nhất để đảm bảo thành công của mỗi thương vụ M&A.

Thông tin về công ty ONE-VALUE

ONE-VALUE là đơn vị tư vấn chiến lược kinh doanh, xúc tiến thương mại, đầu tư và M&A giữa doanh nghiệp Việt Nam và Quốc tế, đặc biệt là Nhật Bản. 

Dưới sự dẫn dắt của CEO Phi Hoa – người được vinh danh là gương mặt trẻ tiêu biểu dưới 40 tuổi, đại diện cho thế hệ lãnh đạo tương lai của Việt Nam và Nhật Bản nhân dịp kỷ niệm 50 năm thiết lập quan hệ ngoại giao hai nước, ONE-VALUE thành công khẳng định vị thế dẫn đầu và mở rộng hoạt động tới 10 quốc gia trên thế giới, ghi dấu ấn với hơn 50 dự án thành công cho Chính phủ Nhật Bản, hợp tác cùng 1.000 tập đoàn kinh tế lớn và được nhiều tổ chức uy tín như MLIT, MIC, MOFA, NEDO, JETRO…  tín nhiệm lựa chọn.

ONE-VALUE sở hữu đội ngũ chuyên gia tư vấn giàu kinh nghiệm, am hiểu sâu sắc về thị trường Việt Nam và Nhật Bản. Không chỉ cung cấp các giải pháp tư vấn chiến lược toàn diện, mà ONE-VALUE còn cam kết sẵn sàng chia sẻ rủi ro, đầu tư và đồng hành cùng doanh nghiệp trong quá trình triển khai.

ONE-VALUE tự hào là cầu nối tin cậy, giúp các doanh nghiệp vượt qua rào cản văn hóa và pháp lý, xây dựng mối quan hệ hợp tác bền vững và cùng nhau phát triển.