Thương vụ M&A trong thương mại điện tử: Những lưu ý quan trọng cho doanh nghiệp

Hiện nay, M&A trong ngành thương mại điện tử (EC) tại Việt Nam đang trở nên phổ biến, đặc biệt với các doanh nghiệp vừa và nhỏ. Sự cạnh tranh ngày càng khốc liệt và yêu cầu cải tiến công nghệ đã thúc đẩy các doanh nghiệp tìm kiếm giải pháp mở rộng qua việc sáp nhập và mua lại. Sự kết hợp giữa các công nghệ tiên tiến như trí tuệ nhân tạo (AI), dữ liệu lớn (Big Data), và thanh toán số đã giúp nhiều doanh nghiệp thương mại điện tử tại Việt Nam đạt được lợi thế cạnh tranh. Thông qua M&A, doanh nghiệp không chỉ mở rộng thị phần mà còn tăng cường sức mạnh tài chính và nhân sự để đáp ứng nhu cầu thị trường ngày càng cao. 

Quy mô thị trường và đặc điểm của ngành thương mại điện tử

Thị trường thương mại điện tử tại Việt Nam có tốc độ phát triển rất ấn tượng trong vài năm gần đây. Theo báo cáo của Bộ Công Thương, quy mô thị trường thương mại điện tử Việt Nam năm 2022 đã đạt khoảng 16,4 tỷ USD, với tốc độ tăng trưởng trung bình hàng năm đạt 20%. Điều này được thúc đẩy mạnh mẽ bởi sự thay đổi hành vi tiêu dùng sau đại dịch COVID-19. Đặc biệt, quá trình chuyển đổi số và sự phát triển của các nền tảng thương mại điện tử đã nhanh chóng tạo ra sự chuyển dịch trong thói quen mua sắm của người tiêu dùng từ hình thức mua hàng trực tiếp sang trực tuyến. 

Sự tăng trưởng của thị trường thương mại điện tử Việt Nam còn được thúc đẩy bởi sự phổ biến của internet và sự tăng cường tiếp cận công nghệ. Tỷ lệ người dân sử dụng internet để mua sắm trực tuyến đã tăng từ 65% năm 2019 lên 75% vào năm 2022. Các nền tảng lớn như Shopee, Lazada, Tiki và Sendo đóng vai trò chủ chốt trong sự phát triển này, cùng với các hoạt động M&A đáng chú ý. 

Xu hướng của ngành thương mại điện tử

Sự phát triển nhanh chóng của ngành thương mại điện tử tại Việt Nam có thể thấy rõ qua ba xu hướng chính: 

1. Tích hợp đa kênh và số hóa điểm bán

Trong bối cảnh cạnh tranh gay gắt, các doanh nghiệp bán lẻ truyền thống tại Việt Nam đang chuyển sang mô hình O2O (Online to Offline) nhằm tận dụng cả kênh trực tuyến và ngoại tuyến để mang lại trải nghiệm liền mạch cho khách hàng. Chẳng hạn, The Coffee House đã phát triển ứng dụng đặt hàng qua điện thoại và hệ thống cửa hàng vật lý kết hợp. Tương tự, Winmart cũng đã triển khai nền tảng mua sắm trực tuyến WinmartOnline, đáp ứng nhu cầu của người tiêu dùng trong thời đại số hóa. 

2. Ứng dụng công nghệ mới

Sự phát triển của AI và Big Data đã mang lại cơ hội lớn cho các doanh nghiệp thương mại điện tử tại Việt Nam. Các nền tảng như VNPay và MoMo đã phát triển mạnh mẽ nhờ các giải pháp thanh toán thông minh. Còn các sàn thương mại điện tử lớn như Tiki và Sendo cũng đang áp dụng công nghệ AI để cá nhân hóa trải nghiệm mua sắm, tối ưu hóa quy trình vận hành, và tăng cường khả năng phân tích dữ liệu khách hàng. 

3. Mở rộng thị trường xuyên biên giới

Nhiều doanh nghiệp Việt Nam đang tận dụng các nền tảng thương mại điện tử xuyên biên giới để mở rộng hoạt động ra thị trường quốc tế. Các nền tảng này không chỉ giúp doanh nghiệp tiếp cận với người tiêu dùng quốc tế mà còn mở ra cơ hội hợp tác với các đối tác nước ngoài để tăng cường khả năng cạnh tranh trên thị trường toàn cầu. Thương mại điện tử xuyên biên giới tại Việt Nam đang chứng kiến sự gia tăng nhanh chóng về quy mô, với sự tham gia của các doanh nghiệp trong lĩnh vực như thời trang, điện tử và thực phẩm. 

Các ví dụ về M&A trong ngành thương mại điện tử

Một số thương vụ M&A đáng chú ý trong ngành thương mại điện tử tại Việt Nam bao gồm: 

1. Tiki và Sendo

Đây là một trong những thương vụ M&A lớn nhất tại Việt Nam, đánh dấu sự hợp nhất giữa hai nền tảng thương mại điện tử nội địa lớn. Mục tiêu của thương vụ này là tăng cường vị thế cạnh tranh của cả hai bên trên thị trường nội địa, đặc biệt trong bối cảnh sự thống trị của các nền tảng nước ngoài như Shopee và Lazada. Tuy nhiên, thách thức lớn nhất của thương vụ này là việc tích hợp hệ thống quản lý và điều hành từ hai nền tảng khác nhau. 

2. Gojek mua lại WePay

Vào năm 2020, Gojek đã mua lại WePay để tăng cường năng lực trong lĩnh vực thanh toán số và mở rộng hệ sinh thái dịch vụ tại Việt Nam. Thương vụ này giúp Gojek không chỉ tăng cường khả năng thanh toán mà còn mở rộng dịch vụ trong lĩnh vực giao hàng, gọi xe, và thanh toán trực tuyến, cạnh tranh trực tiếp với các đối thủ như Grab và VNPay. 

3. Masan – VinCommerce

Masan mua lại chuỗi bán lẻ VinCommerce từ Vingroup, đây là một thương vụ M&A lớn khác trong ngành thương mại điện tử tại Việt Nam. Mục tiêu chính của thương vụ này là mở rộng kênh phân phối, phát triển nền tảng thương mại điện tử tổng hợp và tận dụng mạng lưới bán lẻ rộng lớn của VinCommerce để tiếp cận gần hơn với người tiêu dùng. 

Các điểm cần lưu ý khi thực hiện M&A trong ngành thương mại điện tử

Để đảm bảo thành công khi thực hiện M&A trong ngành thương mại điện tử, các doanh nghiệp cần chú ý đến một số yếu tố quan trọng: 

1. Năng lực công nghệ và hạ tầng kỹ thuật

Đánh giá kỹ lưỡng về hệ thống công nghệ và hạ tầng kỹ thuật là bước đầu tiên quan trọng trong quá trình thực hiện M&A. Khả năng xử lý đơn hàng lớn, bảo mật thông tin khách hàng và tích hợp các công nghệ mới như AI và Big Data sẽ quyết định sự thành công của thương vụ. 

2. Nguồn nhân lực chuyên môn

Thiếu hụt nhân sự có kinh nghiệm và chuyên môn cao là một thách thức lớn đối với các doanh nghiệp thương mại điện tử tại Việt Nam. Đặc biệt, các vị trí về công nghệ, phát triển sản phẩm và quản lý chuỗi cung ứng đang thiếu trầm trọng. Việc thu hút và giữ chân nhân tài sẽ là một trong những yếu tố quan trọng để đảm bảo sự phát triển bền vững sau M&A. 

3. Mạng lưới logistics

Khả năng vận hành và quản lý chuỗi cung ứng là yếu tố quyết định trong ngành thương mại điện tử. Với sự gia tăng nhanh chóng của số lượng đơn hàng và nhu cầu giao hàng nhanh, các doanh nghiệp cần phải có một hệ thống logistics hiệu quả để đảm bảo sự hài lòng của khách hàng. 

4. Tuân thủ pháp lý

Việc tuân thủ các quy định pháp lý về thương mại điện tử, bảo vệ dữ liệu cá nhân và bảo vệ người tiêu dùng là điều không thể bỏ qua. Các doanh nghiệp cần đảm bảo rằng họ tuân thủ đầy đủ các quy định này để tránh những rủi ro pháp lý có thể phát sinh sau khi thực hiện M&A. 

Kết luận

Thị trường M&A trong lĩnh vực thương mại điện tử tại Việt Nam vẫn còn nhiều tiềm năng phát triển mạnh mẽ trong thời gian tới. Tuy nhiên, để đạt được thành công trong các thương vụ M&A, doanh nghiệp cần có chiến lược rõ ràng, thực hiện thẩm định kỹ lưỡng đối tác và xây dựng kế hoạch tích hợp hiệu quả sau khi sáp nhập. Đặc biệt, chú trọng vào việc nâng cao năng lực công nghệ, phát triển nguồn nhân lực chất lượng và cải thiện hệ thống logistics sẽ là chìa khóa để đảm bảo sự thành công của các thương vụ M&A trong tương lai. 

Thông tin về công ty ONE-VALUE  

ONE-VALUE là đơn vị tư vấn chiến lược kinh doanh, xúc tiến thương mại, đầu tư và M&A giữa doanh nghiệp Việt Nam và Quốc tế, đặc biệt là Nhật Bản.   

Dưới sự dẫn dắt của CEO Phi Hoa – người được vinh danh là gương mặt trẻ tiêu biểu dưới 40 tuổi, đại diện cho thế hệ lãnh đạo tương lai của Việt Nam và Nhật Bản nhân dịp kỷ niệm 50 năm thiết lập quan hệ ngoại giao hai nước, ONE-VALUE thành công khẳng định vị thế dẫn đầu và mở rộng hoạt động tới 10 quốc gia trên thế giới, ghi dấu ấn với hơn 50 dự án thành công cho Chính phủ Nhật Bản, hợp tác cùng 1.000 tập đoàn kinh tế lớn và được nhiều tổ chức uy tín như MLIT, MIC, MOFA, NEDO, JETRO… tín nhiệm lựa chọn.  

ONE-VALUE sở hữu đội ngũ chuyên gia tư vấn giàu kinh nghiệm, am hiểu sâu sắc về thị trường Việt Nam và Nhật Bản. Không chỉ cung cấp các giải pháp tư vấn chiến lược toàn diện, mà ONE-VALUE còn cam kết sẵn sàng chia sẻ rủi ro, đầu tư và đồng hành cùng doanh nghiệp trong quá trình triển khai.  

ONE-VALUE tự hào là cầu nối tin cậy, giúp các doanh nghiệp vượt qua rào cản văn hóa và pháp lý, xây dựng mối quan hệ hợp tác bền vững và cùng nhau phát triển.