M&A là gì
Merger & Acquisition là quá trình hợp nhất hai hoặc nhiều công ty lại thành một thực thể duy nhất hoặc là quá trình mua lại một công ty bởi một công ty khác. Các giao dịch này có thể có nhiều hình thức khác nhau như sáp nhập, mua lại, tiếp quản và liên doanh. Hoạt động M&A diễn ra trong các ngành công nghiệp khác nhau và được thúc đẩy bởi nhiều yếu tố. M&A có thể được hiểu cụ thể như sau:
Sáp Nhập (Mergers): là hình thức liên kết giữa các doanh nghiệp, thường có cùng quy mô, để tạo ra một doanh nghiệp mới được gọi là sáp nhập. Trong quá trình sáp nhập, công ty bị sáp nhập chuyển giao toàn bộ tài sản, quyền, nghĩa vụ và lợi ích hợp pháp cho công ty nhận sáp nhập, đồng thời kết thúc sự tồn tại của công ty bị sáp nhập để hình thành một công ty mới.
Mua lại (Acquisition): là hình thức kết hợp trong đó các doanh nghiệp lớn mua lại các doanh nghiệp nhỏ và yếu hơn. Trong quá trình này, các doanh nghiệp bị mua lại vẫn giữ tư cách pháp nhân cũ và công ty mua lại có quyền sở hữu hợp pháp đối với doanh nghiệp mới mà họ đã mua.
Tại sao lại chọn M&A
M&A có thể đem lại rất nhiều lợi ích cho một doanh nghiệp. M&A trên toàn cầu nói chung và tại Việt Nam nói riêng được công nhận là tạo ra nhiều giá trị cộng hưởng (synergies) thông qua việc giảm chi phí, mở rộng thị trường, tăng doanh thu hoặc tạo ra cơ hội tăng trưởng mới. Giá trị cộng hưởng thu được từ mỗi giao dịch M&A đóng góp vào việc vận hành kinh doanh hiệu quả và nâng cao giá trị doanh nghiệp sau M&A. Các lợi ích của M&A có thể được liệt kê ra như sau:
Tăng trưởng chiến lược: M&A thường được sử dụng như một chiến lược để đạt được mở rộng và tăng trưởng nhanh chóng. Các công ty có thể tiến nhập vào thị trường mới, tiếp cận khách hàng mới, đa dạng hóa danh mục sản phẩm và mở rộng địa lý thông qua giao dịch M&A.
Mở rộng thị phần: M&A cho phép các công ty củng cố hiện diện trên thị trường và tăng thị phần của mình. Bằng cách mua lại hoặc sáp nhập với các đối thủ cạnh tranh, công ty có thể loại bỏ sự cạnh tranh, đạt được quy mô kinh tế lớn hơn và củng cố vị trí trong ngành công nghiệp.
Giá trị cộng hưởng: Các giao dịch M&A cho phép công ty tận dụng đòn bẩy cộng hưởng từ việc kết hợp các nguồn lực, khả năng và chuyên môn của các công ty. Các giá trị cộng hưởng này có thể dẫn đến cải thiện hiệu quả vận hành, tiết kiệm chi phí, nâng cao khả năng nghiên cứu và phát triển cũng như tăng cường sáng tạo.
Củng cố tài chính công ty: M&A có thể tạo ra lợi ích tài chính cho các công ty. Bằng cách mua lại các công ty có lợi nhuận hoặc sáp nhập với các công ty có nền tài chính mạnh, công ty có thể cải thiện nguồn thu, nâng cao lợi nhuận và tạo ra nhiều giá trị hơn cho cổ đông.
Quản lý rủi ro: Giao dịch M&A có thể là một động thái chiến lược để giảm thiểu rủi ro. Bằng cách đa dạng hóa danh mục kinh doanh và giảm sự phụ thuộc vào một thị trường hoặc sản phẩm duy nhất, công ty có thể nâng cao sự linh hoạt trước biến động thị trường và suy thoái kinh tế.
M&A cho phép các công ty tận dụng đòn bẩy cộng hưởng sức mạnh từ các nguồn lực bên ngoài hiệu quả.
Các loại hình M&A
Căn cứ vào chức năng của các công ty và tính chất của mua bán sáp nhập, các giao dịch M&A có thể được chia thành các loại hình như sau:
M&A Hàng Ngang (Horizontal M&A): là một loại hình M&A, trong đó hai hoặc nhiều công ty hoạt động trong cùng ngành công nghiệp và cung cấp các sản phẩm hoặc dịch vụ tương tự hợp nhất hoạt động của họ. Trong M&A Hàng Ngang, các công ty sáp nhập thường là các đối thủ cạnh tranh trực tiếp hoặc hoạt động trong các phân khúc thị trường có quan hệ gần gũi. Mục tiêu chính của M&A Hàng Ngang là đạt được giá trị cộng hưởng bằng cách loại bỏ sự cạnh tranh, củng cố thị phần và đạt được quy mô kinh tế lớn. Bằng cách hợp nhất, các công ty có thể giảm bớt trùng lắp tài nguyên, tối ưu hóa hoạt động và tăng cường hiệu quả. Một ví dụ điển hình về M&A Hàng Ngang chính là thương vụ sáp nhập của Exxon và Mobil, qua đó tạo ra một công ty hợp nhất là ExxonMobil
M&A Hàng Dọc (Vertical M&A): là loại hình M&A, trong đó hai hoặc nhiều công ty hoạt động ở các giai đoạn khác nhau của chuỗi giá trị trong cùng ngành công nghiệp. Trong M&A Hàng Dọc, các công ty sáp nhập thường tham gia vào các hoạt động liên quan đến sản xuất, cung ứng và phân phối của một ngành công nghiệp cụ thể. Mục tiêu chính của M&A Hàng Dọc là tận dụng các lợi thế cộng hưởng thông qua việc kết hợp các hoạt động từ phía trên đến phía dưới trong chuỗi giá trị. Bằng cách sáp nhập, các công ty có thể tối ưu hóa chuỗi cung ứng, giảm chi phí, nâng cao kiểm soát và tăng cường quyền lực trong quá trình sản xuất và tiếp thị. Một ví dụ điển hình về M&A Hàng Dọc đó là thương vụ Amazon mua lại Whole Foods Market, kết hợp khả năng thương mại điện tử với bán lẻ truyền thống.
M&A Hỗn hợp (Conglomerate M&A): khác với M&A Hàng Ngang và Dọc, M&A Hỗn Hợp là hình thức M&A kết hợp các công ty từ các ngành khác nhau để tạo ra một mô hình kinh doanh mới. M&A hỗn hợp sẽ không có các giá trị cộng hưởng từ loại bỏ chuỗi cung ứng, sản phẩm hoặc dịch vụ bị trùng lặp. Mục đích của M&A Hỗn Hợp là đa dạng hóa danh mục sản phẩm và giảm thiểu rủi ro khi chỉ vận hành trong một ngành nghề nhất định của các công ty tham gia. Bằng giao dịch M&A với các công ty hoạt động trong các ngành công nghiệp khác nhau, M&A Hỗn Hợp cho phép các doanh nghiệp mở rộng phạm vi hoạt động, tiếp cận các đối tượng khách hàng mới và tận dụng cơ hội tăng trưởng ngoài lĩnh vực chính của mình. Ví dụ về một thương vụ M&A Hỗn Hợp thành công chính là khi General Electric mua lại NBC Universal, kết hợp một tập đoàn sản xuất với một công ty truyền thông và giải trí.
