Mục lục
Bối cảnh thị trường M&A tại Nhật Bản
Năm 2024 đã là một năm phát triển mạnh mẽ cho hoạt động mua bán và sáp nhập (M&A) tại Nhật Bản. Các điều kiện thị trường hiện tại đang tạo nên một môi trường thuận lợi cho sự tăng trưởng M&A, với sự hỗ trợ từ các hướng dẫn mới của chính phủ và các chính sách tài chính ổn định. Theo dữ liệu từ S&P Global Market Intelligence, số lượng giao dịch M&A tại Nhật Bản từ tháng 1 đến tháng 11 năm 2023 đã tăng lên 1.425, so với 1.413 giao dịch trong cùng kỳ năm 2022. Điều này cho thấy sự tăng trưởng M&A đã và đang diễn ra đều đặn kể từ năm 2019, được thúc đẩy bởi lãi suất cực thấp tại Nhật Bản, ngược lại với tình trạng ảm đạm của hoạt động M&A toàn cầu do lãi suất cao hơn.
Tác động của chính sách tài chính và quy định mới
Một trong những yếu tố quan trọng thúc đẩy tăng trưởng M&A tại Nhật Bản là các chính sách tài chính của Ngân hàng Trung ương Nhật Bản. Trong khi hầu hết các ngân hàng trung ương trên thế giới đang tiến gần đến việc kết thúc chu kỳ tăng lãi suất, Nhật Bản vẫn giữ nguyên chính sách tiền tệ siêu lỏng lẻo để hỗ trợ tăng trưởng kinh tế. Điều này tạo ra một môi trường thuận lợi cho M&A, giúp các nhà đầu tư dễ dàng tiếp cận vốn để thực hiện các thương vụ mua lại.
Ngoài ra, chính phủ Nhật Bản đã công bố các hướng dẫn M&A mới vào tháng 8 năm 2023, cho phép các đề xuất mua lại không mong muốn và tăng cường việc bảo vệ quyền lợi của nhà đầu tư. Những cải tiến về pháp lý này được kỳ vọng sẽ đơn giản hóa quá trình M&A, rút ngắn thời gian hoàn tất các thương vụ và gia tăng tính minh bạch. Chính sách mới không chỉ khuyến khích các thương vụ M&A nội địa mà còn mở ra cơ hội lớn cho các nhà đầu tư nước ngoài tham gia vào thị trường Nhật Bản.
Ví dụ điển hình là thương vụ của Nidec Corp., một trong những nhà sản xuất động cơ điện lớn nhất thế giới, khi họ đưa ra đề nghị mua lại không mong muốn đối với Takisawa Machine Tool Co. Ltd. Quy trình M&A trong trường hợp này đã được đẩy nhanh nhờ vào các hướng dẫn mới, và thương vụ này được kỳ vọng sẽ hoàn thành vào quý đầu tiên của năm 2024. Các thương vụ M&A không mong muốn (hostile takeover) như vậy đã từng gặp khó khăn do hệ thống pháp luật Nhật Bản bảo vệ mạnh mẽ các công ty mục tiêu, nhưng với các thay đổi về quy định, những thương vụ này đang dần trở nên phổ biến hơn.
Tăng trưởng M&A dưới sự hỗ trợ của NISA
Một chính sách khác đang đóng góp vào sự tăng trưởng M&A tại Nhật Bản là việc sửa đổi chương trình Tài khoản Tiết kiệm Cá nhân Nhật Bản (NISA). Chương trình NISA sửa đổi sẽ cho phép các cá nhân đầu tư nhiều hơn vào cổ phiếu mà không bị đánh thuế, giúp chính phủ khai thác hơn 1.000 nghìn tỷ yên tiền mặt và tiền gửi. Chính sách này không chỉ giúp thúc đẩy thị trường tài chính trong nước mà còn tạo ra các cơ hội mới cho các nhà quản lý tài sản và các tổ chức tài chính. Việc gia tăng khối lượng giao dịch và các khoản đầu tư dài hạn từ các cá nhân sẽ đẩy mạnh nhu cầu tìm kiếm các thương vụ M&A để tăng trưởng tài sản và mở rộng quy mô đầu tư.
Ngoài ra, chính phủ Nhật Bản cũng đang tích cực khuyến khích sự tham gia của các nhà đầu tư cá nhân vào thị trường thông qua các cải cách về quy định, nhằm tạo ra sự linh hoạt và dễ dàng hơn trong việc tiếp cận vốn. Với việc sửa đổi NISA, các nhà quản lý tài sản đang đứng trước những áp lực phải nâng cao hiệu quả quản lý và tìm kiếm các cơ hội đầu tư sinh lợi cao hơn, thông qua các thương vụ M&A.
Thoái vốn tài sản không cốt lõi và tăng trưởng M&A
Xu hướng thoái vốn các tài sản không cốt lõi đang trở thành một yếu tố quan trọng trong chiến lược phát triển của nhiều tập đoàn lớn tại Nhật Bản. Sự thoái vốn này thường diễn ra trong bối cảnh các công ty tập trung vào việc tái cơ cấu và tối ưu hóa hoạt động kinh doanh. Điều này không chỉ giúp các công ty giảm chi phí, mà còn tạo ra những cơ hội cho các doanh nghiệp khác mở rộng hoạt động thông qua M&A.
Trong bối cảnh này, nhiều công ty Nhật Bản đã tận dụng cơ hội để thoái vốn các tài sản không cốt lõi nhằm tập trung vào các lĩnh vực kinh doanh chiến lược. Một ví dụ tiêu biểu là thương vụ của Nippon Life Insurance Co. mua lại Nichii Holdings với giá khoảng 210 tỷ yên. Những thương vụ như vậy không chỉ giúp các tập đoàn lớn giải phóng nguồn lực để tập trung vào các mục tiêu chiến lược mà còn mở ra cơ hội cho các doanh nghiệp nhỏ hơn mở rộng quy mô hoạt động.
Bên cạnh đó, các công ty Nhật Bản cũng đang dần nhận ra sự cần thiết của việc tái cơ cấu và cải thiện hiệu quả hoạt động kinh doanh. Điều này đã thúc đẩy làn sóng M&A, với nhiều doanh nghiệp tìm cách bán các đơn vị kinh doanh không sinh lợi hoặc không cốt lõi, trong khi các công ty khác tìm kiếm cơ hội mở rộng thông qua việc mua lại các doanh nghiệp này.
Tăng trưởng M&A để giải quyết vấn đề kế thừa
Một yếu tố khác góp phần vào tăng trưởng M&A tại Nhật Bản là nhu cầu tìm kiếm người kế nhiệm cho các doanh nghiệp nhỏ. Dự kiến, đến năm 2025, hơn 2,45 triệu lãnh đạo cấp cao tại Nhật Bản sẽ bước vào độ tuổi 70 trở lên, và hơn một nửa trong số họ vẫn chưa xác định được người kế nhiệm. Trong bối cảnh này, M&A đang nổi lên như một giải pháp thiết yếu để giải quyết vấn đề chuyển giao quyền lực, đảm bảo sự tiếp tục hoạt động của doanh nghiệp.
Xu hướng này đặc biệt phổ biến trong các ngành công nghiệp truyền thống, nơi mà nhiều doanh nghiệp gặp khó khăn trong việc chuyển giao quyền điều hành cho thế hệ sau. Thay vì đối mặt với nguy cơ phải đóng cửa hoặc phá sản, các doanh nghiệp này lựa chọn M&A để tìm kiếm đối tác phù hợp, đảm bảo sự phát triển bền vững cho tương lai.
Kết luận
Phục hồi M&A tại Nhật Bản đang trên đà tăng trưởng mạnh mẽ, với sự hỗ trợ từ các chính sách chính phủ và nhu cầu tái cơ cấu của doanh nghiệp. Tuy nhiên, để tận dụng tối đa các cơ hội này, các nhà đầu tư cần chú ý đến những thách thức đặc thù của thị trường Nhật Bản, bao gồm rào cản văn hóa, quy định pháp lý phức tạp và sự cạnh tranh khốc liệt từ các quỹ đầu tư tư nhân. Với sự hiểu biết sâu sắc về thị trường và chiến lược M&A hiệu quả, các nhà đầu tư có thể biến M&A thành một công cụ mạnh mẽ để thúc đẩy tăng trưởng và đổi mới trong nền kinh tế Nhật Bản.
Thông tin về công ty ONE-VALUE
ONE-VALUE là đơn vị tư vấn chiến lược kinh doanh, xúc tiến thương mại, đầu tư và M&A giữa doanh nghiệp Việt Nam và Quốc tế, đặc biệt là Nhật Bản.
Dưới sự dẫn dắt của CEO Phi Hoa – người được vinh danh là gương mặt trẻ tiêu biểu dưới 40 tuổi, đại diện cho thế hệ lãnh đạo tương lai của Việt Nam và Nhật Bản nhân dịp kỷ niệm 50 năm thiết lập quan hệ ngoại giao hai nước, ONE-VALUE thành công khẳng định vị thế dẫn đầu và mở rộng hoạt động tới 10 quốc gia trên thế giới, ghi dấu ấn với hơn 50 dự án thành công cho Chính phủ Nhật Bản, hợp tác cùng 1.000 tập đoàn kinh tế lớn và được nhiều tổ chức uy tín như MLIT, MIC, MOFA, NEDO, JETRO… tín nhiệm lựa chọn.
ONE-VALUE sở hữu đội ngũ chuyên gia tư vấn giàu kinh nghiệm, am hiểu sâu sắc về thị trường Việt Nam và Nhật Bản. Không chỉ cung cấp các giải pháp tư vấn chiến lược toàn diện, mà ONE-VALUE còn cam kết sẵn sàng chia sẻ rủi ro, đầu tư và đồng hành cùng doanh nghiệp trong quá trình triển khai.
ONE-VALUE tự hào là cầu nối tin cậy, giúp các doanh nghiệp vượt qua rào cản văn hóa và pháp lý, xây dựng mối quan hệ hợp tác bền vững và cùng nhau phát triển.
