Niêm yết trên thị trường chứng khoán Mỹ không phải là một nhiệm vụ dễ dàng đối với các công ty, đặc biệt là các công ty có vốn đầu tư nước ngoài.
Để chào bán cổ phiếu ra công chúng, bước đầu tiên trong quy trình niêm yết, các công ty phải nộp tài liệu, trả lời vô số câu hỏi từ cơ quan quản lý, đáp ứng các tiêu chí nghiêm ngặt và phải chịu các khoản phí đáng kể cho cố vấn, bảo lãnh, luật sư, v.v. , Nhiều công ty đã chọn lối tắt – SPAC và Vinfast cũng là một trong số đó.
SPAC là gì?
SPAC (Special Purpose Acquisition Company), hay Doanh nghiệp thâu tóm vì mục đích đặc biệt, là một công ty vỏ bọc được thành lập bởi một nhóm các nhà đầu tư.
Họ thành lập công ty và ngồi đó, không làm gì khác ngoài việc tìm đối tác để mua lại, những doanh nghiệp muốn niêm yết cổ phiếu một cách “nhanh chóng”.
Vì SPAC không làm gì nên việc công khai theo các quy định hiện hành sẽ dễ dàng hơn. Khi họ tìm được đối tác để mua lại, quá trình “sáp nhập ngược” xảy ra – bán mình cho doanh nghiệp muốn lên sàn, sau đó bán vốn sau một thời gian và chia lợi nhuận cho nhà đầu tư.
Hàng nghìn công ty đã niêm yết ở Mỹ theo cách này, chẳng hạn như Grab, công ty đã lên sàn Nasdaq vào cuối năm 2021 thông qua việc sáp nhập với SPAC do Altimeter Capital Management thành lập. Bây giờ tới VinFast cũng vậy.
SPAC được thành lập bởi một nhóm các nhà đầu tư.
Ra mắt công chúng thông qua SPAC cũng trải qua rất nhiều thăng trầm. Lúc đầu, chiến lược này gặp phải sự hoài nghi, nguyên nhân là do các bên liên quan đã che giấu thông tin và trốn tránh việc kiểm tra đối chiếu tiêu chuẩn của quy trình niêm yết thông thường.
Tuy nhiên, các lối tắt thường hấp dẫn: Năm 2000, 250 SPAC được thành lập ở Mỹ, huy động được 85 tỷ USD vốn. Vào năm 2021, các SPAC mới thu hút thêm 160 tỷ đô la tài trợ. Theo dự đoán, họ có tiềm năng hợp nhất với các công ty trị giá tới 500 tỷ đô la trong vòng hai năm tới.
Thông thường, các SPAC chỉ có tối đa hai năm để tìm đối tác sáp nhập, nếu không, họ phải trả lại vốn cho nhà đầu tư và giải thể.
Từ quan điểm của các doanh nghiệp niêm yết, SPAC tiết kiệm công sức, thời gian và tiền bạc so với các đợt phát hành cổ phiếu ra công chúng thông thường (IPO).
Ngoài ra, với IPO truyền thống, bạn không biết thị trường cuối cùng sẽ định giá công ty của bạn bao nhiêu; việc hợp nhất với SPAC có thể tính toán ngay giá trị của công ty dựa trên số tiền huy động được.
Từ góc độ của các nhà đầu tư thành lập SPAC, họ có khả năng mua cổ phiếu của công ty mà họ muốn niêm yết với giá rẻ, vì vậy ngay cả khi giá cổ phiếu của công ty kết hợp giảm, họ vẫn có thể kiếm được lợi nhuận.
SPAC đang dần giảm nhiệt
Nhưng sau hai năm bùng nổ, thu hút hơn 250 tỷ đô la từ các nhà đầu tư, SPAC đang bắt đầu hạ nhiệt kể từ năm 2022. Vấn đề là nhiều vụ sáp nhập và mua lại SPAC, giá cổ phiếu đã giảm mạnh sau khi niêm yết. Ví dụ, trong ngày đầu tiên niêm yết của Grab, giá đã giảm tới 21%.
Theo “Wall Street Journal”, một nửa số công ty sáp nhập với SPAC vào năm 2020 và 2021 đã chứng kiến giá cổ phiếu của họ giảm tới 40%, mất đi hàng chục tỷ đô la khỏi giá trị thị trường. Chính vì vậy, Ủy ban Chứng khoán Mỹ cũng đã bắt đầu mở điều tra một số vụ sáp nhập SPAC và đề xuất các quy định chặt chẽ hơn.
SPAC đang bắt đầu hạ nhiệt kể từ năm 2022.
Trước tháng 6/2022, có tới 600 SPAC được thành lập trong những năm trước nhưng chưa thương lượng được để bán chính mình và một nửa trong số đó đang trong nguy cơ không tìm được đối tác sáp nhập.
Các công ty muốn niêm yết coi SPAC như một lối tắt, trong khi các nhà đầu tư Mỹ xem chúng như một phương tiện đầu tư. SPAC bùng nổ vào năm 2020 và 2021, phần lớn là do lãi suất thấp vào thời điểm đó và các nhà đầu tư đang tìm kiếm các phương tiện đầu tư dù cho có rủi ro cao hơn nhưng lợi nhuận cao hơn.
Bây giờ lãi suất tăng lên, họ đang rút tiền ra khỏi SPAC vì có nhiều lựa chọn hơn. SPAC thường quy định rằng các nhà đầu tư có thể rút tiền của họ ngay trước khi sáp nhập nếu họ muốn.
Thông thường, khoảng 54% nhà đầu tư quyết định rút lui khi một vụ sáp nhập được công bố, nhưng gần đây, con số này đã tăng lên 80% và trong nhiều trường hợp là hơn 90%, bởi vì các nhà đầu tư không tin tưởng vào giá cổ phiếu công ty mới sẽ giữ nguyên được.
Bởi vậy, khi sát nhập với một SPAC để niêm yết, BuzzFeed chỉ thu về 16 triệu đô la, thay vì con số kỳ vọng là 250 triệu đô la vào thời điểm các nhà đầu tư từ bỏ cuộc chơi.
VinFast lên sàn qua SPAC
VinFast vừa ký kết thỏa thuận sáp nhập với SPAC Black Spade Acquisition Co. để niêm yết trên thị trường chứng khoán Mỹ. Công ty sau saát nhập sẽ có trị giá 27 tỷ đô la, với vốn hóa của VinFast là 23 tỷ đô la.
Các cổ đông của VinFast sẽ sở hữu 99% công ty sau sáp nhập. Giao dịch dự kiến sẽ diễn ra vào nửa cuối năm nay, tùy thuộc vào sự chấp thuận của cổ đông và cơ quan quản lý.
VinFast vừa ký kết sáp nhập với SPAC để niêm yết trên thị trường chứng khoán Mỹ.
Spades Acquisition Corp. là một SPAC có trụ sở tại Hồng Kông đã IPO tại Hoa Kỳ và niêm yết trên NYSE vào tháng 7 năm 2021, huy động được tổng cộng 169 triệu USD. Nhà đầu tư chính trong SPAC là Black Spade Capital Ltd., công ty đầu tư tư nhân của Lawrence Ho, chủ tịch và CEO hãng điều hành sòng bài Melco International Development Ltd.
