Mergers and Acquisitions (M&A) – hay các hoạt động sáp nhập và mua lại – là một trong những chiến lược phổ biến nhất để các công ty mở rộng quy mô, tăng thị phần, giảm bớt sự cạnh tranh và gia tăng tầm ảnh hưởng địa lý. Mặc dù các thương vụ M&A mang lại nhiều lợi ích tiềm năng cho các công ty, chúng lại ảnh hưởng mạnh mẽ đến thị trường chứng khoán. Tác động của M&A đến thị trường chứng khoán đặc biệt quan trọng đối với các nhà đầu tư, vì nó quyết định sự biến động của giá cổ phiếu, khối lượng giao dịch, và mức độ rủi ro.
Mục lục
Biến động trước khi M&A xảy ra
Ngay cả trước khi một thương vụ M&A chính thức được công bố, tác động của M&A đến thị trường chứng khoán đã bắt đầu thể hiện. Tin đồn về khả năng sáp nhập hoặc mua lại có thể tạo ra sự kỳ vọng lớn trên thị trường, khiến giá cổ phiếu của công ty mục tiêu tăng lên. Các nhà đầu tư thường xem đây là cơ hội tiềm năng, vì họ kỳ vọng vào giá trị cao hơn từ việc công ty được mua lại với giá cao (premium). Tuy nhiên, việc đầu tư dựa trên tin đồn cũng đi kèm với nhiều rủi ro.
Nếu thương vụ không thành công, giá cổ phiếu của công ty mục tiêu có thể giảm mạnh, đôi khi còn thấp hơn cả mức trước khi tin đồn xuất hiện. Ví dụ, khi Công ty A được đồn đoán là sẽ mua lại Công ty B nhưng không đạt được thỏa thuận, giá cổ phiếu của Công ty B có thể rơi xuống mức thấp hơn so với giá trước khi có tin đồn. Thêm vào đó, nếu thương vụ là một vụ thâu tóm thù địch hoặc có tính chất mơ hồ, cổ phiếu của công ty mục tiêu có thể giảm ngay cả trong giai đoạn đàm phán, vì nhà đầu tư lo ngại về tính khả thi của thương vụ hoặc tác động tiêu cực đến công ty sau khi bị sáp nhập.
Ảnh hưởng đến cổ phiếu công ty mục tiêu
Một khi một thương vụ M&A được chính thức công bố, tác động của M&A đến thị trường chứng khoán rõ ràng hơn, đặc biệt là đối với cổ phiếu của công ty mục tiêu. Giá cổ phiếu thường tăng lên do công ty mua lại thường trả một mức giá cao hơn giá thị trường hiện tại để thu hút sự ủng hộ từ các cổ đông của công ty mục tiêu. Ví dụ, nếu Công ty A quyết định mua lại Công ty B với mức giá 100 USD/cổ phiếu, trong khi giá thị trường hiện tại chỉ là 80 USD/cổ phiếu, giá cổ phiếu của Công ty B sẽ có xu hướng tăng lên gần mức 100 USD.
Tuy nhiên, tác động của M&A đến thị trường chứng khoán cũng có thể có chiều hướng tiêu cực đối với công ty mục tiêu. Trong một số trường hợp, giá cổ phiếu của công ty mục tiêu có thể giảm khi thương vụ được công bố, đặc biệt là nếu công ty mục tiêu gặp vấn đề tài chính hoặc nếu thị trường nhận thấy rằng giá mua lại là quá cao so với giá trị thực tế của công ty.
Ảnh hưởng đến cổ phiếu công ty mua lại
Ngược lại, giá cổ phiếu của công ty mua lại có xu hướng giảm nhẹ ngay sau khi công bố thương vụ M&A. Điều này là do thị trường thường lo ngại về chi phí để thực hiện thương vụ, đặc biệt là nếu công ty sử dụng nguồn tiền mặt hoặc vay nợ để chi trả. Tác động của M&A đến thị trường chứng khoán ở khía cạnh này có thể kéo dài nếu nhà đầu tư không nhận thấy rõ ràng giá trị chiến lược từ thương vụ.
Ví dụ, nếu Công ty A mua lại Công ty B với mức giá quá cao mà không có tiềm năng tăng trưởng rõ ràng, giá cổ phiếu của Công ty A có thể giảm do nhà đầu tư lo ngại về tính hợp lý của thương vụ. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, nếu thị trường nhận thấy thương vụ có tiềm năng lớn (như việc Công ty A mua lại một công ty công nghệ với công nghệ tiên tiến), giá cổ phiếu của công ty mua lại có thể tăng lên nhờ vào kỳ vọng tăng trưởng mạnh mẽ.
Sáp nhập giữa công ty công và tư nhân
Tác động của M&A đến thị trường chứng khoán cũng phụ thuộc vào loại hình sáp nhập, đặc biệt là khi liên quan đến các công ty tư nhân. Khi một công ty tư nhân mua lại một công ty công, giá cổ phiếu của công ty công thường tăng lên do mức giá cao mà công ty tư nhân đề nghị. Sau khi thương vụ hoàn tất, các cổ đông của công ty công thường nhận tiền mặt cho cổ phiếu của họ, dẫn đến việc cổ phiếu bị hủy niêm yết.
Ngược lại, khi một công ty công mua lại một công ty tư nhân, giá cổ phiếu của công ty công thường giảm do lo ngại về chi phí cao và thách thức trong việc tích hợp công ty tư nhân vào cơ cấu hiện tại. Ví dụ, nếu Công ty A mua lại Công ty B với giá cao mà không có sự rõ ràng về giá trị bổ sung, giá cổ phiếu của Công ty A có thể giảm mạnh.
Sáp nhập ngược và thâu tóm thù địch
Sáp nhập ngược là khi một công ty tư nhân mua lại công ty công và biến thành công ty đại chúng nhanh chóng thông qua công ty vỏ bọc. Trong trường hợp này, giá cổ phiếu của công ty vỏ bọc có xu hướng tăng lên do nhà đầu tư kỳ vọng vào sự thành công của công ty mới.
Ngược lại, thâu tóm thù địch xảy ra khi một công ty cố gắng mua lại công ty khác mà không có sự đồng thuận từ ban lãnh đạo của công ty mục tiêu. Điều này có thể dẫn đến biến động lớn về giá cổ phiếu của cả hai công ty, với cổ phiếu của công ty mục tiêu thường tăng lên do giá thầu cao từ công ty mua lại, trong khi cổ phiếu của công ty mua lại có thể giảm do lo ngại về chi phí và tính chất thù địch của thương vụ.
Tỷ lệ chuyển đổi cổ phiếu trong M&A
Tỷ lệ chuyển đổi cổ phiếu là yếu tố quan trọng trong các thương vụ M&A, đặc biệt là trong các giao dịch cổ phiếu đổi cổ phiếu (stock-for-stock). Tỷ lệ này xác định số lượng cổ phiếu của công ty mua lại sẽ được trao đổi cho mỗi cổ phiếu của công ty mục tiêu. Ví dụ, nếu tỷ lệ chuyển đổi là 1:4, điều đó có nghĩa là mỗi cổ đông của công ty mục tiêu sẽ nhận được 1/4 cổ phiếu của công ty mua lại cho mỗi cổ phiếu mà họ sở hữu.
Tỷ lệ chuyển đổi này ảnh hưởng trực tiếp đến giá trị cổ phiếu của cả hai công ty và được đàm phán dựa trên giá trị thị trường, tình hình tài chính và tiềm năng tăng trưởng của các công ty liên quan.
Cách quản lý cổ phiếu trong các thương vụ M&A
Có ba phương thức chính để quản lý cổ phiếu trong các thương vụ M&A:
- Cổ phiếu đổi cổ phiếu (stock-for-stock): Cổ đông của công ty mục tiêu nhận cổ phiếu của công ty mua lại theo tỷ lệ đã thỏa thuận.
- Tiền mặt đổi cổ phiếu (cash-for-stock): Cổ đông của công ty mục tiêu nhận tiền mặt thay vì cổ phiếu mới.
- Tiền mặt và cổ phiếu (cash-and-stock): Cổ đông có thể chọn nhận tiền mặt hoặc cổ phiếu mới, hoặc cả hai, tùy thuộc vào thỏa thuận giữa hai bên.
Kết luận
Tác động của M&A đến thị trường chứng khoán rất đa dạng, đòi hỏi các nhà đầu tư phải hiểu rõ các yếu tố ảnh hưởng đến giá cổ phiếu trước và sau khi thương vụ được công bố. Việc nắm bắt rõ các biến động và chiến lược của các thương vụ M&A giúp nhà đầu tư có quyết định đầu tư chính xác hơn và tối ưu hóa lợi nhuận từ các thương vụ mua bán và sáp nhập.
Thông tin về công ty ONE-VALUE
ONE-VALUE là đơn vị tư vấn chiến lược kinh doanh, xúc tiến thương mại, đầu tư và M&A giữa doanh nghiệp Việt Nam và Quốc tế, đặc biệt là Nhật Bản.
Dưới sự dẫn dắt của CEO Phi Hoa – người được vinh danh là gương mặt trẻ tiêu biểu dưới 40 tuổi, đại diện cho thế hệ lãnh đạo tương lai của Việt Nam và Nhật Bản nhân dịp kỷ niệm 50 năm thiết lập quan hệ ngoại giao hai nước, ONE-VALUE thành công khẳng định vị thế dẫn đầu và mở rộng hoạt động tới 10 quốc gia trên thế giới, ghi dấu ấn với hơn 50 dự án thành công cho Chính phủ Nhật Bản, hợp tác cùng 1.000 tập đoàn kinh tế lớn và được nhiều tổ chức uy tín như MLIT, MIC, MOFA, NEDO, JETRO… tín nhiệm lựa chọn.
ONE-VALUE sở hữu đội ngũ chuyên gia tư vấn giàu kinh nghiệm, am hiểu sâu sắc về thị trường Việt Nam và Nhật Bản. Không chỉ cung cấp các giải pháp tư vấn chiến lược toàn diện, mà ONE-VALUE còn cam kết sẵn sàng chia sẻ rủi ro, đầu tư và đồng hành cùng doanh nghiệp trong quá trình triển khai.
ONE-VALUE tự hào là cầu nối tin cậy, giúp các doanh nghiệp vượt qua rào cản văn hóa và pháp lý, xây dựng mối quan hệ hợp tác bền vững và cùng nhau phát triển.
