Những lưu ý khi thực hiện Financial Due Diligence (Thẩm định về tài chính)

Financial Due Diligence (FDD) hay Thẩm định về tài chính là một yếu tố quan trọng trong quá trình mua bán, sáp nhập doanh nghiệp. FDD giúp các nhà đầu tư hiểu rõ về tình hình tài chính của doanh nghiệp mục tiêu, từ đó đưa ra quyết định mua bán, sáp nhập một cách thông minh. Bài viết này ONE-VALUE sẽ giải thích những kiến thức cơ bản về FDD đồng thời chỉ ra những lưu ý trong quá trình Thẩm định tài chính cho bạn đọc. 

Financial Due Diligence là gì? 

Financial Due Diligence (FDD) là một quá trình kiểm toán tài chính mà trong đó một công ty, người mua hoặc nhà đầu tư tiến hành kiểm tra và phân tích tài liệu tài chính của một công ty khác (thường là công ty mục tiêu trong một thỏa thuận mua bán, sáp nhập hoặc đầu tư). 

Mục tiêu của FDD là đánh giá tình hình tài chính hiện tại của công ty mục tiêu, hiểu rõ các rủi ro tiềm ẩn và xác định giá trị thực sự của công ty. Quá trình này bao gồm việc kiểm tra các báo cáo tài chính, hợp đồng, giao dịch tài chính và các vấn đề pháp lý khác để đảm bảo rằng tất cả các thông tin tài chính đã được báo cáo chính xác và hoàn toàn. 

Mục đích của Financial Due Diligence 

Financial Due Diligence (FDD) đóng vai trò quan trọng trong nhiều khía cạnh của kinh doanh, đặc biệt là trong các giao dịch mua bán và sáp nhập (M&A). Dưới đây là một số vai trò chính của FDD: 

• Đánh giá Rủi ro: Một trong những vai trò chính của FDD là xác định và đánh giá các rủi ro tài chính liên quan đến một giao dịch tiềm năng. Điều này bao gồm việc kiểm tra tất cả các thông tin tài chính của doanh nghiệp để xác định bất kỳ vấn đề tiềm ẩn nào có thể ảnh hưởng đến giá trị của giao dịch. 
• Xác định Giá trị Doanh nghiệp: FDD giúp các nhà đầu tư hiểu rõ về tình hình tài chính của doanh nghiệp và xác định giá trị thực sự của nó. Việc này cung cấp căn cứ cho việc đàm phán giá cả trong một giao dịch M&A. 
• Thu thập Thông tin: FDD đòi hỏi sự thu thập và phân tích thông tin tài chính chi tiết từ doanh nghiệp đối tác. Việc thu thập thông tin này giúp đảm bảo rằng các nhà đầu tư có đầy đủ thông tin để đưa ra quyết định có thông tin đầy đủ. 
• Đưa ra quyết định Đầu tư: Thông qua việc đánh giá tình hình tài chính của một doanh nghiệp, FDD giúp các nhà đầu tư đưa ra quyết định đầu tư một cách chính xác và thông minh. 

Một số điều cần kiểm tra khi thực hiện Financial Due Diligence 

Phát hiện rủi ro nợ ngoại sách 

Khi thực hiện mua bán thông qua M&A, công ty mua chịu trách nhiệm tiếp quản và trả nợ cho công ty bán. Điểm mấu chốt ở đây là nợ ngoại sách – nợ mà bạn không thể nhận biết chỉ qua các tài liệu được công bố. Để tránh tình trạng phải gánh nợ bất ngờ, bạn cần kiểm tra liệu có bất kỳ nợ mua hàng nào chưa được ghi chú trong bảng cân đối kế toán, hoặc có khoản vay hoặc chi phí chưa thanh toán nào chưa được đề cập trong các tài liệu hay không. 

Xem xét báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh kỹ lưỡng 

Vấn đề gian lận thường xảy ra nhất là thông tin liên quan đến doanh thu. Chính vì vậy, bạn cần kiểm tra báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh kỹ càng, đặc biệt ở phần lợi nhuận. Bạn hãy xem liệu doanh nghiệp đó có các giao dịch bất thường trước và sau ngày chuẩn bị báo cáo không, ví dụ như việc ghi nhận doanh thu lớn trước ngày giao dịch, việc hoàn trả hoặc giảm giá lớn sau ngày giao dịch. Ngoài ra, bạn cũng cần kiểm tra giá vốn hàng bán, chi phí bán hàng, tình hình lãi/lỗ đặc biệt hay lãi/lỗ ngoài kinh doanh. 

Đánh giá tình hình tài chính của các đối tác giao dịch chính 

Việc điều tra tình hình tài chính của các đối tác giao dịch của công ty bên bán cũng có vai trò quan trọng. Nguyên nhân là bởi, càng có nhiều đối tác giao dịch có tình hình tài chính tốt, giá trị tài chính của công ty bên bán càng tăng. Bằng cách phân tích chi tiết về doanh thu từ các đối tác của công ty bên bán, bạn cũng có thể đánh giá tiềm năng của công ty đó trong tương lai. Đây là một trong những tiêu chí quan trọng trong việc đưa ra quyết định M&A. 

Tài liệu cần thiết trong quá trình thực hiện Financial Due Diligence 

• Báo cáo tài chính: Bao gồm báo cáo lợi nhuận và lỗ, báo cáo dòng tiền, và bảng cân đối kế toán. Những báo cáo này sẽ cung cấp cái nhìn tổng quát về tình hình tài chính của doanh nghiệp. 
• Hợp đồng: Điều này bao gồm hợp đồng thuê, hợp đồng lao động, hợp đồng với khách hàng và nhà cung cấp, và bất kỳ hợp đồng quan trọng nào khác có thể ảnh hưởng đến giá trị của doanh nghiệp. 
• Chi tiết về các khoản phải thu và phải trả: Đây là một danh sách chi tiết về các khoản nợ và tài sản của doanh nghiệp, cho phép bạn hiểu rõ hơn về tình hình tài chính của doanh nghiệp. 
• Báo cáo kiểm toán: Báo cáo này cung cấp thông tin về việc doanh nghiệp có tuân thủ quy định tài chính và hành vi kinh doanh hợp lệ hay không. 
• Danh sách hàng tồn kho: Một cái nhìn chi tiết về số lượng và giá trị của hàng tồn kho có thể giúp bạn đánh giá đúng mức độ hiệu quả và lưu chuyển của hoạt động kinh doanh. 
• Chứng từ về chứng khoán có giá trị: Điều này bao gồm cả báo cáo chứng khoán và bất kỳ tài liệu nào liên quan đến quyền sở hữu của doanh nghiệp đối với các chứng khoán. 
• Sổ tiết kiệm và chứng chỉ giao dịch ngân hàng: Cung cấp thông tin về tài chính của doanh nghiệp và có thể được sử dụng để kiểm chứng thông tin trong báo cáo tài chính. 
• Sổ kế toán tài sản cố định: Cung cấp thông tin về giá trị của các tài sản cố định của doanh nghiệp. 
  

Một vài lưu ý khi thực hiện Financial Due Diligence 

Trong quá trình tiến hành Due Diligence tài chính (FDD), việc thẩm định sâu về tình hình tài chính của doanh nghiệp bên bán là điều vô cùng quan trọng. Điều này đòi hỏi sự chú trọng vào việc xử lý thông tin và phân bổ thời gian điều tra. Dựa vào quy mô của doanh nghiệp, có một số lưu ý như sau: 

Đối với một công ty lớn (công ty niêm yết): Hãy chú ý đến thời điểm thực hiện 

Khi thực hiện FDD trong quá trình M&A, nhiều thông tin chưa công bố cần phải xử lý. Nếu những thông tin này rò rỉ ra ngoài, giá cổ phiếu của doanh nghiệp bên bán có thể bị biến động mạnh mẽ. Ngoài ra, nếu giao dịch cổ phiếu phát sinh dựa trên thông tin từ FDD, điều này có thể gây ra vi phạm quy định về giao dịch nội gián. Vì thế, trong suốt thời gian điều tra FDD, việc xử lý thông tin phải được chấp hành một cách tỉ mỉ và thận trọng. 

Đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa: Hãy chú ý đến việc tạo dựng số liệu và những sai sót trong kế toán. 

Trường hợp doanh nghiệp điều tra là doanh nghiệp vừa và nhỏ, có khả năng cao thông tin được cung cấp có thể có những sai sót do không phải lúc nào cũng có sự giám sát kế toán nghiêm ngặt như các tập đoàn lớn. Vì thế, trong FDD, nên đặc biệt chú ý đến việc phát hiện những hành vi tạo dựng số liệu và những lỗi trong quá trình xử lý kế toán. Thời gian dành cho việc điều tra có thể kéo dài hơn so với dự kiến ban đầu. 

Tống kết lại, Financial Due Diligence (Thẩm định tài chính) không chỉ đóng vai trò quan trọng trong việc đánh giá chính xác giá trị của doanh nghiệp mục tiêu mà còn là cầu nối giữa bên mua và bên bán, đảm bảo rằng quyết định cuối cùng đều dựa trên một cơ sở thông tin chính xác và toàn diện. Tuy nhiên, việc thực hiện FDD đòi hỏi sự chú trọng đến nhiều khía cạnh khác nhau, từ việc chuẩn bị tài liệu, phân tích rủi ro, đến việc xử lý thông tin một cách cẩn thận. Đặc biệt, tùy thuộc vào quy mô doanh nghiệp, những lưu ý khác nhau cần được áp dụng để đảm bảo tính hiệu quả của FDD.